María Eugenia Larraín Reggaetón (2010)

Tema : Recuerdos Danza - Baile - Musicales.: Nueva Versión.Competencia de Baile : Programa : FDB / CHV.

seksi dans, twerk, erotik dans, seksi güzellerin dansları, kalça dansı

Dans (Fransızca: Danse[1]) ya da Raks (Arapça: رقص), tüm vücudun bir müzik ritmi eşliğinde estetikle birlikte çalıştırılabildiği bir gelenek, sanat, bir tedavi şekli veya sadece bir ifade şekli olabilir.

Dünya dans günü 29 nisandır.[2]

Dans türleri

Bale
Modern Dans

Rock
Broadway
Bale
Ça-ça
Disko
Foxtrot
Salsa
Breakdance
Türk halk oyunları
Hip Hop
Jazz
Jive
Kalipso
Lirik
Mambo
Modern Dans
Pasodoble
Pop
Punk
Rumba
Salsa
Samba
Swing
Tango
Vals
Zeybek
Zumba
Tap dansı
Oryantal
Sirtaki
Roman

Modern dans, 20. yüzyılın başlarında balenin değişmez kurallarına tepki olarak gelişen bir dans türüdür.

Bu dans, hemen her tür müziğe uydurulabilir. Yeni hareket stilleri yaratmak için diğer dans hareketleriyle birleştirilebilir. Modern dansta amaç, vücudun doğal duruşundan yararlanmaktır.

II. Dünya Savaşı'nın başlarından itibaren yapılmaya başlanmıştır. O zamanlar sadece bir dans türü olarak görülen modern dans şimdi dinlendiricidir ve her müzik türüne ayak uydurabilir.

Salsa, Karayipler kökenli olduğu varsayılan, salsa adıyla belirtilen müzik türleri eşliğinde çiftler halinde veya grupça icra edilen, Latin Amerika’nın ve ABD’nin modern bir dansı. Önceleri yalnızca Latin Amerika halkları arasında yaygın olan bu müzik türü, Karayipler’den ABD’ye göçenler sayesinde ABD’de de yaygınlık kazanmış ve salsa dansı özellikle 1980'lerden sonra tüm dünyada tanınır ve uygulanır duruma gelmiştir. Günümüzdeki salsa dansı Afrika, Karayip ve Avrupa stillerinin, dans ve müzik unsurlarının bir karışımı olarak nitelenir.[1]

Salsa’nın kökenlerinin çeşitliliği ve çeşitli stillerden oluşan bir karışım olması adının anlamını da açıklamaktadır. "Salsa" sözcüğü aslında İspanyolca konuşan Latin Amerika ülkelerinde çeşitli baharatların karıştırılmasıyla hazırlanan “sos” anlamına gelir.[1][2] Söz konusu müzik ve dansa da çok farklı kültürel öğelerin karışımını içermelerinden dolayı bu ad verilmiştir.

Bu karışımın tarihsel oluşumunda son, guaguancó, rumba, boogaloo, pachanga, guaracha, plena ve bomba tarzlarının etkileri olmuştur.[3] Günümüzdeki salsanın dans adımları esas olarak Küba sonundan gelmekteyse de, mambo, cha cha cha, guaracha, changüí, palo monte, rumba, abakuá, comparsa gibi diğer Küba danslarından etkilenmiş bulunmaktadır.[4]

1950’lerde mambonun modernizasyonu salsanın oluşumunda önemli bir etken olmuştur. Salsanın kökeni Küba olarak kabul edilmekle birlikte, Küba’nın Kuzey Amerika’daki etkisi Fidel Castro ve Che Guevara’nın Küba’daki devriminden ve Küba’ya ABD ambargosunun uygulanmasından sonra azalmıştır.[5]

Bir “serbest stil” dansı olan salsa, rutin hareketlere bağlı kalınmaksızın doğaçlama olarak yapılır. Salsa, foxtrot veya samba gibi dans pistini tümüyle kullanmayı gerektiren danslardan değildir. Salsa dansı, Latin dansları kapsamında ele alınır. Diğer Latin dansları içinde en tanınanları merengue, cha cha cha (ça ça), bachata, mambo, samba ve rumbadır. Tango da Latin Amerika kökenli bir dans olmakla birlikte Türkiye’de "Latin dansları" denildiğinde genellikle, bir salon dansı olan tango haricindeki Latin dansları kastedilir.

İçindekiler

1 Tarihçe

1.1 Salsa dansının kökenleri
1.2 Salsa adının ortaya çıkışı

2 Salsa stilleri

2.1 New York stili
2.2 Mambo stili
2.3 Porto Riko stili
2.4 Los Angeles stili
2.5 Küba stili

2.5.1 Miami stili
2.5.2 Rueda de casino

2.6 Kolombiya stili (kumbiya)

3 Teknik

3.1 Temel adımlar
3.2 Tap
3.3 Shine

4 Müzik

4.1 Çalgılar
4.2 Clave ritmi

5 Örgütlenme
6 Salsa kongreleri
7 Filmler
8 Ayrıca bakınız
9 Kaynakça
10 Notlar
11 Kaynakça
12 Dış bağlantılar

Tarihçe
Salsa dansının kökenleri

Sexteto Habanero adlı Kübalı grup, 1920'li yıllar.

Afrika, Avrupa ve Amerika kültürlerinin alaşımı olarak tam anlamıyla 1930’lu ve 1940’lı yıllarda Küba’da geliştiği sanılan[not 1] salsanın kökeni esas olarak İngilizce ve Fransızca’da contredanse [not 2] denilen 17. yüzyıl dansına dayanır.[6] Salsadaki birçok dans figüründe çiftin pozisyonları salon danslarındaki pozisyonları andırır. Toplu olarak yapılan contredanse figürlerinin çoğu 4/4 şeklinde iki ölçülü ya da 8 zamanlı hareketler içermekteydi. Square dance’ta [not 3] olduğu gibi bu dansta da salondaki çiftlere yapacakları figürleri bildiren bir çığırtkan (caller, voceador) bulunurdu. Bu çığırtkan herhangi bir parça sırasında çekilip çiftleri müzikle baş başa da bırakabiliyordu.

19. yüzyıl sonlarında bu dans, çiftlerin icra ettiği danzón [not 4] dansında bireyselleşmiş bir hal aldı.[7] Danzon dansını yerlilerin yaşadığı Karayip topraklarına Fransız ve İspanyol koloni şövalyeleri taşıdılar. Bu olayda Fransız ve İspanyol geleneklerinin korunduğu La Española Adası özel bir rol oynamıştır. La Española 18. yüzyıldan itibaren siyasi ve idari bakımdan ikiye bölünmüş; batı kısmı Saint Domingue Francés (şimdiki Haiti) ve doğu kısmı Santo Domingo Español (şimdiki Dominik Cumhuriyeti) adını almıştı. 1791’de Fransız kolonisindeki isyan sırasında toprak sahipleri (Fransızlar) köleleriyle komşu adanın (Küba) Oriente eyaletine kaçtılar ve böylece gelenek, müzik ve danslarını da Küba’ya taşıdılar.[8]

Karayipler

Küba’nın bu kısmında marimba, Afrika dans geleneği ve İspanyol çiftçilerin gitara dayalı müziği karışıp kaynaştı. Özellikle bayram gibi zamanlarda icra edilen müzik, burada, farklı grupların katıldığı toplu bir deneyim olarak yorumlanmaktaydı.

Bazı vurmalı çalgılarda ritmin değiştirilmeden tekrar edilmesine karşılık, diğer çalgılarda ritimler çok karmaşık bir yapıyı oluşturacak şekilde değiştiriliyordu. Genellikle, değişmeyen temel ritim, anahtar görevini gören büyük bir vurmalı çalgı (Almanca adıyla Vortrommler) ile sağlanıyor, diğer çalgılar bu ritim eksen alınarak çalınıyordu. Parçaların çokritimli olmasına karşın tüm vurmalı çalgılar eşzamanlı (senkronize) olarak çalınıyordu. Dinleyiciler pasif kalmıyor, müziğe bazıları ayakkabılarıyla veya el çırpmalarla sesler çıkarak, bazıları da omuz, kafa, kalça ve diz hareketleri yaparak katılıyorlardı. Bu tür dans unsurları ve vurmalı çalgılar günümüzde salon danslarına girmiş bulunmaktadır.

Küba'da mahalli bir müzik salonu, Santiago.

Fakat bu dans vaktiyle Küba’nın elit tabakası ya da sosyetesi tarafından aşağılanmaktaydı. Danstaki pek çok Afrika kökenli hareket “aşağı sınıfın dans biçimi” olarak hakir görülmüştü. Bu ayrım Küba’da 19. yüzyılın ikinci yarısında ortaya çıkan son müzik ve dansında da görülür: Urbano (“kentli, kibar, uygar”) türünde erkek sık sık durur ve kadın erkeğin çevresinde dolanır, montuno (“dağlı”) türünde ise vücut hareketleri ya da "vücut dili" ağırlık kazanır.[9] Danzon dansı ifade hareketleriyle varlığını günümüze kadar sürdürebilmiştir.

Sonuç olarak salsa müziği Küba’nın son müziğinden ibaret olmayıp, değişik ülkelerin çeşitli müziklerine verilen ortak bir lakaptır. Salsanın oluşumunda, country müziği, rumba ve Latin, Afrika ve Karayip kökenli birçok dansın harmanlanması ve bu karışıma Küba'nın simgesel müzik ve dansı sonun eklenmesi söz konusudur. Bu karışım küçük değişikliklerle zamanla başka ülkelerde (Dominik Cumhuriyeti, Kolombiya, Porto Riko vs.) de kendini göstermiş ve bu ülkelerdeki orkestraların Meksiko ve New York'ta çalmaya başlamasıyla salsa, ticari bir içerik kazanarak ABD’de de tanınmaya başlamış, özellikle New York ve Miami sokaklarında yaygınlık kazanmıştır.

Günümüzde dünyanın hemen hemen tüm ülkelerinde popüler olan, salsa müziğinin eşliğinde yapılan bu dans, Küba ve Miami'de genellikle "casino" adıyla [10] belirtilmekteyse de, tüm dünyada salsa adıyla bilinmektedir.

Salsada erkek ve kadının yakın teması kaçınılamaz bir koşul değildir, Karayip danslarının birçoğunda erkek ve kadın birbirleri etrafında temas olmaksızın dönerler. Latin Amerika’nın adalar (Karayipler) haricindeki kısmında (kıtada) hemen hemen “açık” (yakın temas olmaksızın) dans edilir, bu yüzden de erkek kadını genellikle yalnızca bir elini kullanarak yönetir.

Salsa adının ortaya çıkışı

Salsaya katkısı bulunan müzik türlerini ve salsanın ortaya çıkışını tarihsel olarak gösteren şema.
Sexteto Occidente, New York'ta Kübasonu çalan ilk Kübalı gruplardan biri; 1920'li yıllar, New York. Maria Teresa Vera (gitar), Ignacio Piñeiro (double bass), Julio Torres Biart (tres); Miguelito Garcia (clavé), Manuel Reinoso (bongó) ve Francisco Sánchez (maracas)

Bu dans müziğinin New York’ta 1940’lı yıllarda ortaya çıkışında Kübalı göçmen Machito’nun (Frank Grillo) ve daha sonra 1960’lı yıllardaki gelişmesinde bir başka Kübalı göçmen Celia Cruz’un önemli katkıları olmuştur.[1] Salsa müziğinin gelişimindeki Porto Riko katkıları konusunda ise Tito Rodríguez, Tito Puente ve Eddie Palmieri’nin isimleri sayılabilir.[1]

1952’de kısmi özerkliğini kazanmasından itibaren Porto Riko’dan ABD’nin doğu kıyılarına, özellikle Manhattan’ın (New York) Spanish Harlem (El Barrio) mahallesine büyük göçler yapılmıştır.[11] Bu göçlerle Porto Riko’lu müzisyenler 1950’li yıllarda New York’a yeni bir müzik ve dans tanıtmışlar ve New York’ta büyük ölçüde Küba kökenli Latin ritimlerinin yaygınlaşmasını sağlamışlardır. Daha sonra 1959’daki Küba Devrimi’yle birlikte ABD’ye Kübalı mültecilerin de gelmesiyle bu yaygınlaşma pekişmiştir. Buna karşılık, Küba’ya uygulanan ambargo yüzünden Küba kültürel bakımdan Karayipler’deki merkezî rolünü büyük ölçüde yitirmiş ve bu rolü New York’a kaptırmıştır. New York'ta Küba kökenli müzik Karayipler’in her yerinden gelen müzisyenlerce icra edilmiştir. Böylece New York sırasıyla şu tarzlara sahne olmuştur:

1928: Küba sonu (ya da rumba)
1949: Mambo (Meksika’dan geçerek)
1954: Cha-cha-cha
1964: Pachanga
1966: Boogaloo
1967’ye doğru müzisyenler yeniden Latin kaynaklara dönüş yaptılar ve özellikle montuno sonunu tercih etmeye başladılar.
1973’ten itibaren Fania’nın etkisiyle salsa terimi bu yeni akımı belirtmek üzere geniş kitlelerce kullanılmaya başlandı.

1970’li yıllarda Latin müzik ve danslarının rağbet görmesiyle birlikte salsa terimi iyice benimsenmeye başladı.[12] Salsa adının bir terim olarak ortaya çıkışındaki tarihsel sürecin önemli olayları şunlardır:

1940’lı yıllarda Kübalılar bu tür parçaları çalan gruplara salsero’lar adını verdiler. Fakat salsa, henüz müzik türü olarak ortaya çıkmamıştı.
1961’de Cal Tjader ve Eddie Palmieri “Salsa Del Alma” başlıklı bir albüm çıkardılar.
1962’de Pupi Legarreta Salsa Nueva con Pupi Legarreta başlıklı bir albüm çıkardı.
1966’da Richie Ray ve Bobby Cruz bir Venezuela radyosundaki röportaj sırasında, yaptıkları müzik için salsa terimini kullandılar.
Nihayet 1973’te Fania’dan Izzy Sanabria Latin New York dergisinde söz konusu Latin müziği salsa terimiyle belirtti ve terim geniş kitlelerce kullanılmaya başlandı.
17 Kasım 1973’ten itibaren salsa televizyonlardan gösterilmeye başlandı. Bu tarihte New York Televizyonu 41. kanalda « SALSA TV SHOW » adlı bir program yayınladı.
Aynı yılın Ağustos ayında Fania All Stars’ın Yankee Stadium’daki konseri filme alındı ve film 1976’da “salsa” adıyla piyasaya sürüldü.
1980’li yıllar salsa için bir çeşitlenme dönemi olmuştur denilebilir. Bu dönemde halkın “popüler salsa”sının yanı sıra, aşk üzerine yazılmış sözler içeren ve yumuşak, hoş, düzgün ve sakin bir salsa müziği olan “salsa romantika” ortaya çıktı.

Salsa stilleri

Tıpkı tek bir dilin lehçeleri gibi, salsanın da dünyanın farklı bölgelerinde farklı olarak uygulanan stilleri vardır. Her stil, salsa müziğini farklı olarak yorumlar ve ayrıca her bir stildeki salsa ustalarının kendilerince geliştirdikleri bireysel stiller bulunur. Birçok salsa stili bulunmakla birlikte başlıca üç salsa stili mevcuttur: Bunlar Küba stili, Porto Riko stili ve Kolombiya(kumbiya stilidir ):

Küba’da casino denilen Küba stilinin en çok uygulandığı yerler Küba, Miami ve Fransa’dır.
Porto Riko stili birçok alt stillere ayrılır. Bunlardan New York stili Salsa’nın 1970’li yıllarda New York’ta gitgide popüler olmasıyla yeni müzikle birlikte doğmuştur. Bu, Küba ve Porto Riko dans okullarınca belirlenmiş, çeşitli dans okullarının unsurlarıyla zenginlik kazanmış bir stildir. Los Angeles stili ise 1980’li yılların sonlarında doğmuştur. Los Angeles stili New York ve Palladium stillerine kıyasla adımların numaralandırılmasında farklılık gösterir.[not 5]

Kadının erkeğin dizi üzerine yatırıldığı “dip” adı verilen pozisyon.

Kolombiya stili hafifçe sıçramaların olduğu ve nispeten daha hızlı olan bir stildir. Kolombiyalılar salsayı daha çok boogaloo[not 6] denilen müzik türünde hızlı olarak yapmayı severler. Salsa Latin Amerika’nın adalar (Karayipler) haricindeki kısmında (kıtada) tümüyle Kolombiya stilinin etkisinde kalmıştır. Bu etkiye ABD’nin güney eyaletlerinde bile rastlanır ki, “Kolombiya stili” bu eyaletlerde kumbiya (cumbia) olarak adlandırılır.

Bununla birlikte stiller ve hatta ekoller arasında ciddi anlamda, çok keskin farklılıklar yoktur; örneğin bir stili öğrenmiş bir salcacı öteki stilin okullarında yetişmiş bir salsacıyla rahatça dans edebilir. Tüm stillerde temel adımlar ve cross-body lead[not 7] denilen temel hareket aynıdır.

New York stili

New York stili Porto Riko ve Küba danslarının sentezinden oluştuğu için her iki ülkenin tüm dans öğelerini, özellikle Havana’nın urbano türünü yansıtır. Temel adımı “mambo adımı”dır. Başlangıç adımı olarak müzikteki bir barın ikinci vuruşu kullanılır (1-ON-2, müzikteki ilk vuruş adımsız geçirilir). Dönüşlere ve shine'lara ağırlık verilir.

Adım tekniklerinin kullanıldığı bu dans düz çizgiler doğrultusunda gelişir, yani hareketler düz bir dans çizgisi esas alınarak uygulanır. Kadının kendi etrafında sıkça dönüşünün söz konusu olduğu ve daha çok gösteriye yönelik bir stildir. Özellikle, shine adı verilen karmaşık ayak figürleri gibi, bacak oyunları içerir. Mambo'dan türemiştir.

Mambo stili

Kendisini “mambo’nun kralı” olarak adlandıran Porto Riko kökenli dans öğretmeni ve koreograf olan Eddie Tours 1987’de yeni bir stil ortaya koydu; bu, New York stilinin bir varyantı idi. Salsa ile mambo arasındaki adım benzerliklerine dikkat çeken Eddie Tours’a göre salsa esas olarak mambodan türemişti. Ortaya koyduğu, "mambo stili" olarak adlandırılan yeni stil 1990’lı yıllarda bir hayli ilgi uyandırdı. Eddie Tours ise yeni bir ritim getirdiği kendi stilini “salsanın gece kulübü stili” (estilo salsa night club) olarak adlandırmıştı.[13] Bu dönemde dünyanın çeşitli ülkelerindeki birçok dans öğretmeni Eddie Tours’un izinden giderek “gece kulübü stili”ni öğrettiler. Bu “gece kulübü stili”ne yakın bir stil de mambodaki temel adımları kullanan palladium stilidir. Palladium stilini günümüzde öğreten okullardan biri New York'un Razz'm'tazz Dance Company okuludur.

Porto Riko stili

Artistik hareketlerle gösteriye yönelik figürlerde bulunan (şov yapan) bir salsa dans grubu.

Porto Riko ya da kısa adıyla porto stili, Porto Riko’da değil, ABD’de ortaya çıkmış bir stil olup, temel adımları ve dans figürleri bakımından New York stiline benzer; fakat bu stilde daha “açık” olarak (pek fazla yakın temas olmadan) dans edilir. Zaten dans literatüründe New York stili kimi zaman Porto Riko stilinin bir alt stili olarak ele alınır. Porto Riko stilindeki dans figürlerinin gerçekleştirilebilmesi için daha fazla boş alana gerek duyulur.

Los Angeles stili

Los Angeles stili 1995 ve 2000 yılları arasında eğlence gecelerinde ortaya çıkmıştır, kısaltılmış adı L.A.’dır. Temel adımı paralel sistem “mambo adımı”dır. Başlangıç adımı müzikteki bir barın birinci vuruşunda atılır (1-ON-1). Kadının çizgisel olarak yer değiştirdiği cross-body lead hareketlerine, shine adı verilen karmaşık ayak figürlerine ağırlık verilir. Akrobatik nitelikleri olup, koreografik öğeleri ve gösteri figürleri New York stilindekilerden daha fazladır. Bu özelliği bu stilin sinema, dans yarışmaları ve turnuva alanında daha popüler olmasını ve salsa festivalleri ve amatör sahnecilik gibi bazı alanlarda diğer stillere kıyasla ön planda tutulmasını sağlamıştır. Avrupa’daki salsa okullarının çoğu bu stile dayanır. Bu dans stilinin önemli temsilcilerinden (dansçılar) bazıları Al Espinoza, Alex da Silva, Josie Neglia ve Melissa Fernandez’dir.

Küba stili

Havana'da salsa dans genç Çift

Küba’nın yanı sıra Miami’de (Miami stili) de yaygın olan ve Havana’nın ünlü gece kulübü Tropicana’nın koreografi uygulamalarında belirgin örnekleri görülen Küba stili 1950’li yılların casino dansından çıkmıştır. Kökeni Küba’nın son adlı müzik ve dansına dayanır. Öteki stillerin aksine, bu stilde erkeğin, erkek hareketlerinin baskınlığı görülür. Temel adım olarak daha ziyade guapea (ters mambo) adımı kullanılır. Kübalılar hafifçe öne eğilerek ve dizleri öne doğru bükerek dans ederler.

Afrika özelliği ağır basan, Afrika etkisinin kolayca gözlemlenebileceği bu stilde vücut hareketleri ön planda tutulur, jestler arttırılmıştır. Sıkışık yerlerde de yapılabilecek (geniş boş alana ihtiyaç göstermeyen) bir stildir, bacak oyunları içermez, diğer stillere kıyasla hem partnerler birbirlerine çok daha yakın pozisyonlarda olurlar, hem de adımlar daha küçük atılır. Hareketlerde Los Angeles ve New York stillerindeki çizgisel hatlar yerine dairesel hatlarda uygulanır, yani çift esas olarak art arda daireler çizerek yer değiştirir. Bu stil her şeyden önce halkın yaptığı bir “sokak dansı”dır.

Genellikle, 1 numaralı zaman biriminde duraklamanın olduğu geleneksel Küba sonunun aksine, 1 numaralı adımla başlanır. Fakat Küba'da adımlar 1-ON-1 ve 1-ON-2 olarak ayrılmaz, bunun yerine a tiempo (tempoya uygun) ve contra tiempo (tempoya uymaksızın) terimleri kullanılır; yani ya clave ritmi ne uygun olarak ya da melodiye uygun olarak dans edilir. Clave ritmine uyulmadığında, ölçünün 2. ve 4. vuruşlarının belirgin olduğu "tumbao ritmi" esas alınır. "Tumbao ritmi" bass, conga gibi çalgılarla belirlenir ya da kendini belli eder.

Küba’da salsa sözcüğü pek kullanılmaz ve kullanıldığında da genellikle salsa dansını değil, salsa müziğinden söz etmek üzere (turistlere yönelik yapılan casino dansından söz ederken) kullanılır. Casino ya da son, Los Van Van ve Juan Formell’in grubuyla modernleştirilmiş ve önceleri songo adıyla, daha sonra, 1980’lerde timba adıyla belirtilmiştir.

Bir salsa okulunda figür çalışması yapan öğrenciler

Küba salsası özellikle Albita ve Willy Chirino ile temsil edilmiştir. Salsa terimi dünyada çok yaygınlaştığından ve popüler olduğundan, konuya aşina olmayanlar, Los Van Van ve diğerleri tarafından uygulanan timbayı belirtmek üzere “Küba salsası” terimini kullanmışlardır. Ayrıca birçok çiftin birlikte dans ettiği rueda de casino ile bir erkeğin birçok kadını dans ettirdiği casino suelta Küba stili kategorisindeki türler ya da alt stiller olarak ele alınır.

Miami stili

Kimileri Miami stilini Küba stili kategorisi içinde bir alt stil olarak ele alır. 1980'li yılların başında Kübalı göçmenlerin Güney Florida sahillerine taşıdığı Küba stilinden çıkmış bir stildir. Kısaca Küba stilinin modernleştirilmiş bir versiyonudur. Vücudun üst kısmının kullanımı ve karmaşık kol hareketleri ön plandadır. Bazı kombinasyonları çok uzundur. Küba ve Miami stillerinde tap kullanımı görülür.

Rueda de casino

Rueda de casino stili, bir yöneticinin yapılacak hareketleri bildirdiği ve çiftlerin bir veya birkaç halka oluşturacak şekilde bir araya geldikleri, toplu olarak uygulanan bir salsa dans tarzıdır.[not 8] Rueda sözcüğü “tekerlek” anlamına gelir. 1950'li ve 1960'lı yıllarda Küba'da ortaya çıkmıştır. Özellikle 1960'lı yıllarda Guaracheros de Regla isimli grup ve grubun koreografı tarafından Havana'da ortaya çıkarılmıştır. Bir sokak dansı olan rueda çok popüler olmuş ve sonradan gazinolarda da icra edilmeye başlanmıştır. Küba ve New York stillerinden farklıdır.

Rueda de Casinoda çiftler bir halka şeklinde dizilir ve cantantes adı verilen, bir yönetici tarafından verilen komutlara uyarlar. Yönetici “cantantes” adlı komutları yüksek sesle ve gerekirse, müziğin sesi komutların duyulamayacağı kadar baskın olduğunda, el hareketlerinden oluşan mimiklerle de ifade eder; sembolik el hareketlerinden oluşan bu sözsüz iletişim, gürültülü bir müzikte yönetici ile diğer dansçılar arasında iletişimin tek yoludur. Hareketlerin isimleri İspanyolca'dır, bazen İngilizce de kullanılır. Rueda de Casinoda tüm dansçılar herhangi bir düzensizlik yaratmayacak şekilde uyumlu (eş zamanlı) olarak sık sık partner değiştirirler.

Özellikle Küba'da ve ABD'de meşhur olan rueda dansı diğer birçok ülkede de yapılır. Rueda de Casino temellerini Küba stilinden almışsa da figür veya kombinasyon denilen hareketlerin birçoğu Miami’de yaratılmıştır. Rueda'daki bu figürlerin bazıları iki kişilik danslarda uygulanabilmekle birlikte, yani diğer salsa stillerinde uygulanabilmekle birlikte, bazıları partnerin değiştirilmesine dayalı olduğundan, ancak ruedaya özgüdür ve diğer stillerde kullanılamaz. Günümüzde rueda de casinonun iki ana tipi bulunmaktadır. Bunlar rueda de Cuba ve rueda de Miami olarak bilinir. Rueda de Cuba orijinal stildir, rueda de Miami ise Küba ruedasının Los Angeles stiliyle harmanlanmasından oluşmuş, kuralcı bir stildir.

Dans halkasına katılımcı çiftlerin sayısı bakımından bir sınır yoktur, 10, 20 ya da daha fazla çiftten oluşabilir. Dans sırasında çiftler iç içe birkaç halka oluşturabilecek şekilde de dans edebilirler. Bugüne dek en fazla kişinin katıldığı rueda dansı 17 Ağustos 2007 'de Santiago'da (Cali/Kolombiya) gerçekleştirilmiş olup, bu olay Guinness Rekorlar Kitabı'na geçmiştir.

Kolombiya stili (kumbiya)

Kolombiya stili Latin Amerika’da en yaygın olan stildir. Ayaklar tvist gibi daha karmaşık hareketleri uygular. Partnerlerin dairesel hareketlerinin söz konusu olduğu bu stilde daha çok “açık” dans edilir ve erkek kadını bir eliyle yönetir. Figürlerden ziyade estetik ön planda tutulur. Kolombiya’nın Cali kenti salsanın başkenti olarak isim yapmıştır. Cali kentinden çıkan caleña adlı salsa Küba ve New York salsasına kıyasla farklılıklar gösterir, örneğin ritimden çok melodiye dayalı bir zamanlama söz konusudur. Dünyada Beatles rüzgarının estiği dönemde salsa Latin Amerika’da fakir halkın sesi olarak kabul ediliyordu. Dünya Salsa Federasyonu’nun (World Salsa Federation) Miami’de düzenlediği 2003 salsa şampiyonasından itibaren Kolombiya stili özel bir kategori olarak kabul edilmektedir.

Teknik

1 numaralı adımla başlanan temel adımlar. Mavi olanlar erkeğin hareketini, diğer renktekiler kadının hareketini göstermektedir.

Salsa toplu olarak (rueda) veya partnersiz olarak da yapılabilen bir dans olmakla birlikte genellikle erkek ve kadından oluşan çiftlerce yapılır. Bu dansta erkek rehberdir, kadını el hareketleriyle yönlendirir ve yönetir.

Temel adımlar

Salsa öğrencilerine kombinasyon da denilen figürler öğretilmeden önce özellikle temel adımları iyi atabilmeleri öğretilir. Salsada ayaklarla karmaşık hareketler yapılsa da belden yukarısı mümkün olduğunca oynatılmaz ve adımların müziğin ritmine uygun olarak atılması gerekir. Bu yüzden öğrencilere öncelikle müziğin ritmini yakalaması öğretilir.[not 9] Salsada 8 eş zaman birimi ölçüsüyle dans edilir (hareketlerde genellikle 4 vuruşta 3 adım kullanılır.) Bu zaman birimlerinden ikisinde dansçılar duraklar, yani hiçbir hareket yapmazlar.[not 10] Bu yüzden salsa öğretiminde 4 ve 8 sayılmaz (1,2,3,stop,5,6,7,stop). Temel adımlardaki diğer altı zaman biriminde ise öne ve arkaya doğru birer adım atılması söz konusudur. Sol ayağın öne adım atmasını 1 numaralı adım kabul eden salsa stillerinde "mambo adımı" denilen temel adımlarda yapılan hareketler şu sırayı izler:[14] [not 11]

Sol ayakla öne doğru adım atılır ve vücut ağırlığı sol ayağın üzerine verilir (1).
Herhangi bir adım atılmaksızın vücut ağırlığı sağ ayağın üzerine verilir, yani ağırlık sol ayaktan sağ ayağa adım atmaksızın aktarılır. (2)
Sol ayak geri çekilip eski yerine getirilir. (3)
Duraklama anı. Herhangi bir hareket yapılmaz. (4)
Sağ ayakla geriye doğru adım atılır. (5)
Herhangi bir adım atılmaksızın vücut ağırlığı sol ayağın üzerine verilir, yani ağırlık sağ ayaktan sol ayağa adım atmaksızın aktarılır. (6)
Sağ ayak öne, eski yerine getirilir. (7)
Duraklama anı. Herhangi bir hareket yapılmaz. (8)

Bu temel adımlarda, kısaca, iki adım atılması söz konusudur; adımlar yalnızca 1 ve 5 numaralı zaman birimlerinde olur, sol ayak hep öne, sağ ayak hep geriye atılır. İki adımdan oluşan bu "temel adımlar" dans literatüründe tekil olarak ifade edilir (yani "temel adım" denir). İleri ve geri dikine (çapraz olmayan) adım atmanın söz konusu olduğu bu temel adımlar “mambo adımı” olarak da adlandırılır. Fakat bu temel adımların ana ilkelerden ayrılmaksızın (örneğin 8 zamanlı ölçüden ve iki duraklamadan ayrılmaksızın) uygulanan şu varyantları mevcuttur:

Rumba (guaguanco) adımı: Adımlar, ileri ve geriye değil, yanlara atılır. Sol ayak sol yana atılır, sonra eski yerine getirilir ve durulur; sağ ayak sağ yana atılır, sonra eski yerine getirilir ve durulur.
Çapraz adım: Adımlar ne ileri-geri dikine, ne de rumba adımındaki gibi yana atılır; çapraz olarak atılır. Çapraz adım öne veya geriye doğru olmak üzere iki çeşittir.
Sol adım da dikine geri, sağ adım da dikine geri atılır.
Sağ ayakla başlanır, sağ ayak da dikine ileri, sol ayak da dikine ileri adım atar.

Tap

Ritmi kaybetmemek için duraklama zamanlarında ayakla yere yapılan darbelere tap adı verilir. Daha ziyade Küba stiline ait olmakla birlikte diğer stillerdeki profesyonel salsacılarca da uygulanır. Duraklama anında dansa bir estetik de kazandıran tap darbeleri kurslarda öğrencilere, temel adımları iyice öğrenmelerinden sonra öğretilir.

Shine

Salsada partner olmaksızın ya da partnerle temas olmaksızın bireysel olarak yapılan adım kombinasyonlarına (ayak figürlerine) shine adı verilir. Bu adım kombinasyonlarına şık vücut ve el hareketleri de eşlik edebilir. Daha ziyade müzikteki conga vuruşlarının hızlandığı veya güçlü olarak duyulduğu zamanlarda uygulanır. Adalar (Karayipler) haricindeki Latin Amerika’da kimi zaman brinco denilen küçük sıçramalarla birlikte yapılır.

Çiftin birbirlerinden ayrılarak yaptıkları shinelar, kişinin kendisini bireysel olarak ifade etmesine ve becerilerini göstermesine olanak sağlar. Doğaçlama olarak yapılabildiği gibi, artistik ayak teknikleri koreografilerini de içerebilir. Shine ayrıca ısınma antrenmanı olarak da uygulanır. Shine’lar “aerobik salsa”nın temelini oluştururlar.[15]

Müzik

Bir salsa grubu.

Günümüzde salsa denilen müzik caz ve Rock müziği kadar geniş kapsamlı bir müzik türüdür; hatta müzik türünden ziyade müzik türlerinin karışımından oluşan bir müzik stili olarak da adlandırılabilir. Son, mambo, guaracha (Küba), plena , bomba (Porto Riko) gibi ritimlerden ve charanga, conjunto, sexteto ve diğer çeşitli müzik stillerinden doğmuştur. Fakat esas olarak montuno ile mambo karışımı üzerine kuruludur. İlk salsa şarkıları “Donde estabas anoche” (1925, Ignacio Pineiro) ve “Echale salsita”dır (1933, Ignacio Pineiro).

Salsanın gelişimine ABD, Porto Riko, Venezuela, Meksika, Kolombiya ve Dominik Cumhuriyeti gibi çeşitli ülkelerin katkıları olmuşsa da salsanın temeli Küba’ya dayanır. Teknik bakımdansa, salsa terimi clave adı verilen ritmik doku etrafında gruplanan tüm müzikleri kapsayan genel bir terimdir. Bu ritmik doku salsanın ritminin diğer ritimlerden ayırt edilmesini sağlar.

Küba müziği Afrika ve Avrupa’nın melodilerinin, ritimlerinin ve çalgılarının bir karışımına dayanır. Afrika unsurları Küba’ya ve Karayipler’e vaktiyle Afrika’dan getirilmiş köleler yoluyla taşınmıştır. Bu unsurların başında vurmalı çalgılar gelir. Salsanın ritmi doğrudan Küba’nın halk müziğine bağlıdır.

Salsa müziği genellikle karmaşık perküsyon ritimleriyle doludur. Salsa dansına uyarlanan en yavaş müzik parçaları dakikada 70 vuruş, en hızlı müzik parçaları ise dakikada yaklaşık 140 vuruş içermekle birlikte, genellikle dakikada 80 ile 120 vuruş içeren müzik parçalarıyla dans edilir.

Tanınmış salsa şarkıcıları arasında Celia Cruz, Oscar d'Leon, Hector Lavoe, Ray Barretto, Eddie Palmieri, Willie Colon, Marc Anthony, Victor Manuel, Grupo Gale, Grupo Niche ile Dark Latin Groove'un isimleri sayılabilir.

Çalgılar

Salsa Loca grubu, Kopenhag konseri, 2006

Salsa müziğinde kullanılan çalgılar yüzyıllar boyunca meydana gelmiş çeşitli yenilenme ve gelişimlerin sonucunda ortaya çıkmış çalgılardır. Yerli kültürlerin Avrupalı sömürgecilerce potansiyel bakımdan yok edilmesi yüzünden bu çalgıların müziğe katkıları ve tarihsel süreçleri hakkında pek fazla kanıt kalmamıştır. Bununla birlikte bazı terim ve çalgılar bu yıkıma rağmen ayakta kalmayı başarabilmişlerdir. Salsa müziğinin tipik oluşumu, ses, çalgı ve ritim bakımından şöyle kategorize edilebilir:

Ritmik kısım:

Bass: Ritmine tumbao denir.
Piyano: Tres denilen çalgıda çalınan ritme uyarlanan ritmi montuno olarak bilinir.

Vurmalı çalgılar:

Conga: (Küba’daki diğer adıyla tumbadoras): Bir rumba çalgısıdır. Özellikle guaguanco ritminde çalınır. Ritmine tumbao da denilir. Montuno haline gelen Küba sonuna Arsenio Rodriguez ‘le girmiştir.
Bongos: Küba sonunda kullanılır. Montuno sonunda yerini conga alır. Salsada ise hem conga hem bongos kullanılır.
Timbal (timbal’ler): Büyük davulu olmayan bir bateriyi andırır. Danzon kökenli olup mamboda kullanılmıştır. Tito Puente sayesinde salsanın temel çalgılarından biri haline gelmiştir.

Üflemeli çalgılar kısmı: Trompet, trombon ve bazen saksafon kullanılır.
Flütler ve telli çalgılardan kemanlar Charanga tipindeki parçalarda kullanılır.
Vokal

Üflemeli ve vurmalı çalgılar belirli bir sayıda değildir. 1970’li yıllarda birçok grup (orkestra) bu parametreleri değiştirerek, başka çalgıları ve yorumlama tarzlarını da katarak çeşitli son parçaları yaratmışlardır.

Conga adı verilen vurmalı çalgı.

Bongólar

Timbal

Claveler, Aborijin kökenli, 16. yüzyılda Küba’ya girmiş, sesi birbirlerine çarptırılmak suretiyle elde edilen vurmalı çalgı.

Cowbell, Küba müziğindeki, çan benzeri bir vurmalı çalgı.

Posaune, salsanın karakteristik trombonu.

Maraca’lar, sesi sallamak suretiyle suretiyle elde edilen vurmalı çalgı.

Güiro, vaktiyle Quechua dilini konuşanlarca ve Mestizo halklarınca kullanılmış bir vurmalı çalgı. Sesi sürtme yoluyla elde edilir.

Clave ritmi

Küba müziğinin, salsanın ve Brezilya müziği gibi diğer Latin Amerika müziklerinin en ayırt edici özelliği clave adı verilen ikili “ritmik hücre” kavramıdır. Bu, üç nota (tresillo) içeren bir “kuvvetli” ölçü ile iki nota içeren bir “zayıf” ölçüden oluşur. Bu ritim, aynı adla belirtilen vurmalı çalgıyla (clave) sağlanır; ritim, silindir biçimli iki tahtanın birbirine belirli zaman aralıklarında çarptırılmasıyla sağlanan sesle tutturulur.

kuvvetli / zayıf 1 & 2 & | 3 & 4 & X X X X X

Orkestradaki her çalgı, ya clave çalgısının ritmiyle birlikte çalınır (genellikle conga’lar, timbal’ler, piyano, tres gitar, bongo) ya da clavenin ritminden bağımsız olarak çalınır (bass, maraca'lar, güiro, cowbell). Müziğin melodik unsurları ve dansçılar genellikle "clave ritmi"ni esas almakla birlikte herhangi bir anda bu ritmin dışına da çıkabilirler. Dansçılar "clave ritmi"ni doğrudan (adımlarla) uygulamakla birlikte, dolaylı olarak da (örneğin omuz hareketiyle) uygulayabilirler.

Örgütlenme

Dünya Salsa Festivalinde ünlü dansçı Mia Rauz

Salsa için tekbiçimli yapılar sağlayabilecek hiçbir resmî organ yoktur. Her örgüt, ulusal veya uluslararası kongreler, seminerler veya şampiyonalar düzenleyebilir. En tanınmış kurumlar ABD’de bulunmaktadır. Kısa adı WSF olan Dünya Salsa Federasyonu (World Salsa Federation) Ağustos 2001’de Miami’de kurulmuş olup, o zamandan beri dünya salsa yarışmaları düzenlemektedir. Ayrıca şu farklı kategorilerdeki salsa birincilerine dünya şampiyonu unvanı vermektedir:

Kolombiya stili
Mambo
New York stili
Şov dansı
Los Angeles stili
Küba stili
Shine
Takım birinciliği

İlk Dünya Salsa Şampiyonası (WSC) 2005’te Las Vegas’ta düzenlendi. Ayrıca kısa adı IDO olan Uluslararası Dans Organizasyonu (International Dance Organisation) düzenli olarak salsa turnuvaları düzenlemektedir.

Salsa kongreleri

Marc Anthony ve Jennifer Lopez, salsa romantica parçalarını düet yaparak birlikte söylemiş ikili.

Her yıl çeşitli ülkelerede salsa kongre ve festivalleri düzenlenmektedir. Bu kongre ve festivallere dünyanın tüm ülkelerinden salsa öğretmenleri davet edilmektedir. Bu tür toplantılarda usta öğretmenler bilgi ve becerilerini katılımcılara önce "atölye çalışması" şeklinde, daha sonra da "dans gecesi" şeklinde sunmaktadırlar.[16][17] Bu tür toplantıların en tanınmış örneklerinden biri Albert Torres’in düzenlediği kongredir (West Coast Salsa Congress) [18]

Filmler

Salsa – it´s hot (USA 1988) Robby Rosa, Rodney Harvey – Yönetmen: Boaz Davidson
Dance with me (USA 1998) Vanessa L. Williams, Chayanne – Yönetmen: Randa Haines
Salsa y Amor (Francia 2000) Christianne Gout, Vincent Lecoeur – Yönetmen: Joyce Buñuel
Dirty Dancing 2 – Havana Nights (USA 2004) Diego Luna, Romola Garai – Yönetmen: Guy Ferland

Ayrıca bakınız

Merengue
Cha cha cha
Bachata
Mambo
Samba
Rumba
Tango
Reggaeton

Oryantal dans veya göbek dansı (Arapça: رقص شرقي, raks şarkî, doğunun dansı ya da رقص بلدي, raks baladî, halk dansı) geleneksel bir Orta Doğu dansı. Batı'da daha çok belly dance (göbek dansı) olarak bilinirken, Yunanistan ve Balkanlar'da çiftetelli olarak bilinir. Kadın dansçılara dansöz, erkeklere ise dansör denir.

Oryantal dans dünyanın bilinen en eski danslarının başında gelir. İslâm öncesi inançları içermektedir. Orijini, antik dönemin doğurganlık, bereket kültünde yatar. Tüm antik uygarlıklarda bereketi sembolize eden tanrıçalar görülür. Mesela, Mylitta, Isis, Ashtıreth, Ishtar, Hathor, Afrodit, Venüs ve Ceres gibi. Geleneksel olarak yalınayak yapılan bir danstır. Bu, dansçının Toprak Ana'yla direkt temasının asla kesilmemesine dayanmaktadır.

Oryantal dansı kadın vücudunun özelliklerine göre tasarlanmıştır.[kaynak belirtilmeli] Karın kaslarıyla, kalça hareketleriyle, göğüs hareketleriyle en iyi kadın vücuduna uygundur.[kaynak belirtilmeli] Toprağa değen yalın ayaklarla, sıkı ve katı bir danstır. İnsan vücudunun akıcı, pürüzsüz, kompleks ve etkileyici hareketleri, çalkalama ve dalgalanma hareketlerinin çeşitliliği ile dansın karakteri ortaya çıkar. Doğu dansları, batının adıma dayalı danslarından farklı olarak kasların hareketine dayalı danslardır. Dolayısıyla adımlar çok narindir ve asla zıplama olmaz, toprakla olan temas daima korunur.

Yılan, kılıç, meşale, mum, peçe, tül, baston ya da sopa gibi malzemelerin dansta sıklıkla kullanıldığı görülür. Bunların her birinin birer anlamı olmakla birlikte genel olarak, sihri ve ilkel insanın korunma amaçlı kullanımı simgelerler. Bu aletlerin dansta kullanılması yörenin folklorunda da görülür.

Merengue ya da Merenge, Dominik Cumhuriyeti'nin yerel dansıdır.

Ancak bu dansta komşu ülke Haiti'nin de etkileri vardır. Merenge çok hareketli, öğrenilmesi kolay bir danstır.