BİTCOİN SON DURUM FED FAİZ KARARI NASIL ETKİLER ?

Kripto para/kripto-para, kripto (Antik Yunancadan, κρυπτός, kruptós, lit. "gizlenmiş, şifreli"), veya coin, bir değişim aracı olarak çalışmak üzere, işlemleri güvence altına almak için matematiğin bir dalı olan kriptografi kullanılarak tasarlanmış bir dijital unsurdur.[1][2][3] Kripto paralar bir nevi dijital döviz, alternatif döviz ve sanal döviz’dir. Kripto varlıklar, merkezi elektronik para ve merkezi bankacılık sistemlerin aksine tümüyle merkeziyetsizlerdir.[4][5] Her bir kripto para biriminin merkeziyetsizliği, umumi işlem veri tabanı olan dağıtık muhasebe defteri (ledger) olarak işlev gören bir blok zincirinden (Blockchain) gelmektedir.[6]

2009’da Satoshi Nakamoto tarafından oluşturulan Bitcoin, ilk merkeziyetsiz kripto paradır.[7] O zamandan beri birçok farklı kripto para ortaya çıkmıştır.[8] Bitcoin dışındaki kripto para birimlerine genel olarak altcoin denilir ki bu kısaltma alternatif ve coin yani madeni para’nın birleşimidir.[9] Uzmanlar, kripto paraların toplam piyasa değerinin ileriki yıllarda 3–4 trilyon Amerikan dolarına kadar çıkabileceğini tahmin etmekte.[kaynak belirtilmeli]

İçindekiler

1 Özellikleri
2 Tarihi
3 Eleştiri
4 Ayrıca bakınız
5 Kaynakça
6 Dış bağlantılar

Özellikleri

Bir kripto paranın şu 6 özelliği olması beklenir:[10]

Merkeziyetsizlik,
İşlem ve sahip kayıtları,
Yeni arz oluşturma kuralları,
Sahipliğinin kriptografik tekniklerle sadece sahibince ispat edilebilmesi,
Paranın sadece sahibinin emriyle el değiştirebilmesi,
Aynı anda aynı kripto para için birden fazla işlem yapılırsa sadece birinin yerine getirilmesi.

Biraz daha genelleyerek açarsak:

Kripto para temelde bir elektronik paradır ve onun genel özelliklerini aynen taşır:

Değerli olduğuna inanıldığı için, ve taklit edilemediği, kayıtlı olduğu, kayıtlarının yani muhasebe defterlerinin (ing. "ledger") güvenliğinin, kırılması neredeyse imkansız şifrelerle, yani kripto tekniklerle sağlandığı, parayı basan kurumun keyfi uygulamalarla ya da kazayla değerini düşürme ihtimali az olduğu için değerlidir.
Elektronik paraya şu sebeplerden sanal para da denir.

Elektronik para eritildiklerinde pek değer kaybetmeyen altın ve gümüş paralar gibi değerini gram olarak içinde taşımaz, bir yerlerde altın karşılığı olan bir belge de değildir.
Elektronik para özelliklerinin taklidi zor olan ve detayları herkesçe bilinen fiziki bir nesne de değildir.
Elektronik para devlet veya kanun gözünde genel geçerliliği olan bir değişim aracı da değildir (devlet sadece kendi bastığı ulusal parayı öngörür), bu yüzden sadece belli gruplar içinde kullanılabilir, orada da olsa olsa ticari bir anlaşma ya da senet benzeri hukuki yaklaşım söz konusu olabilir.

Kripto para aynı zamanda bir ağ (network) parasıdır ki özellikle internet gibi bir bilgisayar ağı üzerinden elektronik ortamda sayısal (dijital) olarak saklanır, havale edilebilir ve kullanılır.[11]
Bazı kripto paralar (banka kartı gibi), tıpkı geleneksel parada olduğu gibi, parayı "basan" kurumun kayıtları ve garantisi ile ayakta dururlar. Bunlar için merkezi terimi kullanılır ve hakimiyet de muhasebe defterlerini tutan o merkezin elindedir.

Başka bazı kripto paralar (bitcoin gibi) muhasebe defterlerinin fazladan kopyaları birçok yerde tutulduğu ve bunlar her biri başka mercilerce kendi şifreleriyle kilitlenip devamlı ve eş zamanlı güncellendiği için belli bir merkezden bağımsız bir güven ve garanti söz konusudur. Bunlar için merkezsiz ya da dağınık terimi kullanılır ve hakimiyet bütün bu muhasebe defterlerini tutanlar birlikte karar verebildiği kadar onların elindedir yoksa devlet dahil kimsenin elinde değildir.

Merkezsiz kripto parayı kim basar, ilk kim faydalanır? Genellikle para önceden belli bir programa göre azar azar otomatik olarak basılır ve merkezsiz işlemleri, şifre hesaplarını yapan, ve muhasebe defterlerini diğer kopyalarıyla uyumlu tutanlara ispatlanmış emek karşılığı olarak verilir. Söz konusu emek zor bir hesabın cevabı olabilir; Bu zorluk "bana ver! bana ver!" şeklinde hizmet tıkayıcı (İng. "Denial of Service/DOS") hadsizlikleri önlemek amaçlıdır. Çok elektrik israfına sebep olduğu için eleştirilir. Bu yüzden ispatlanmış emek yerine ispatlanmış hak usulüyle üretilen kripto para çeşitleri de çıkartılmıştır.

Bir TREZOR donanım-cüzdan, banka web sitesinde başlatılan işlemin kayıtlara geçecek olan aslını, web sitesi ne gösterirse göstersin, kendi ekranında ayrıca gösterip onay beklerken

Kripto para dijital cüzdanlarda saklanır. Aslında saklanan şey, paranın kayıtlardaki sahibinin sadece kendisinin bileceği, akılda tutulmaya uygun olmayan şifrelerdir. Bu cüzdanlar saklama hizmeti veren internet sitelerinde veya o sitelere güvenemeyenler için kağıtda yazılı olarak, veya başka bir maddede yazılı olarak, hatta giderek donanım cüzdan (ing. "hardware wallet") yani sırların hiç makine dışına çıkması gerekmeyen cebe sığacak kadar küçük tek amaçlı bilgisayar (ing."single purpose computer") şeklinde elektronik olarak da gerçekleştirilebilirler. 2013 yılında dünyada bir milyon gibi, 2017 de ise 6 milyon gibi, çoğu bitcoin amaçlı elektronik donanım cüzdan kullanıcısı vardı.[12]
Anlık işlem ve sınırsız (sınırlar ötesi) mülkiyet devri (havale) sağlar.
Bazı kripto paralar bazı topluluklarda kullanılacak şekilde kısıtlı olarak geliştirilmiş olabilir, mesela bir çevrimiçi oyunda veya sosyal ağda.[13]

Tarihi

1983: Amerikalı David Chaum eCash'i tasarladı.[14][15]
1995: Amerikalı David Chaum eCash'i digicash üzerinden gerçekleştirdi.[16]
1996: ABD de NSA "Anonim kripto para nasıl basılır" başlıklı bir bildiri yayınladı.[17][18]
1998: Wei Dai "b-money" adlı anonim merkezsiz kripto parayı anlatan bir bildiri yayınladı.[19]
1998: Nick Szabo bit-gold adlı anonim merkezsiz kripto parayı gerçekleştirdi.[20]
1998: Hal Finney, Dai ve Szabo dan esinlenip herkesin kullanabileceği bir "ispatlanmış emek" mekanizması geliştirdi.
2009: Satoshi Nakomoto (internette kullandığı takma adı, asıl kimliği bilinmiyor) SHA-256 temelli "ispatlanmış emek" mekanizması ve blok zinciri kullanarak ilk yarı-anonim (kim ödedi-ödendi bilinemiyor ama hangi hesaptan hangi hesaba ödendi herkes görebilir) merkezsiz kripto para olan "bitcoin"i gerçekleştirdi.[21][22]
2011: Nisan ayında Namecoin adı altında internet sansürünün engellenmesi amaçlı merkezsiz DNS gerçekleştirildi.
2011: Ekim ayında SHA-256 yerine "scrypt" kullanan anonim merkezsiz kripto para "litecoin" gerçekleştirildi.
Peercoin "ispatlanmış emek" yerine ""ispatlanmış hak" kullanan ilk anonim merkezsiz kripto para oldu.
IOTA blockchain yerine Tangle kullanan ilk anonim merkezsiz kripto para oldu.[23][24]
Özel bir blockchain kullanan "DIVI projesi" sanal cüzdan içinde para çeşitleri arasında kambiyo işlemini ve sahibinin kişisel bilgilerinin işlemle kaydedilmesine olanak veren bir düzen gerçekleştirildi.[25][26][27]
2014: 6 Ağustos'ta İngiltere kripto paraların ekonomiye katkısı ve devletin ne yapmasının doğru olacağının incelenmesi için düğmeye bastı.[28]
2018: Mart ayında Marshall Adaları "sovereign" adlı ulusal elektronik parayı çıkarttı ve ülkenin geçerli parası olduğunu ilan etti.[29]
2018: Boston (MA, ABD) merkezli Fidelity Digital Assets, Bitcoin ve Ethereum için kurumsal trading, müşavirlik, ve güdüm/yönetim hizmeti sunmaya başladı.[30]
2021: El Salvador, kripto parayı resmi para birimi olarak kabul eden ilk ülke oldu.[31]

Eleştiri

En büyük eleştiri ve tehdit geleneksel finans kurumları ve bankalardan gelmiştir, merkezsiz kripto paranın aslında garantisi olmadığı, bir balon gibi patlayacağı yönündedir. Hollanda tarihindeki Lale çılgınlığına, bir çeşit ponzi oyununa benzetilir.

Kripto paraların bankaların birçok işlevini devralma tehdidi söz konusudur, örneğin geleneksel bankalarda günler süren pahalı havale işlemleri kripto para kullanarak neredeyse bedava ve anında gerçekleşen bir işlem haline gelebilir. Banka havalelerine kripto para dışı alternatifler zaten gelişmeye ve yayılmaya başlamıştır (Nijerya'da SMS ile kontör kartları kullanan ilk teknik, PayPal, Apple Pay ve benzerleri).

Devletler merkezsiz kripto para ile devlet kontrolü dışında sınır ötesi anonim havale olanağını terör, mafya, yasak kumar, internet haydutlarının yakalanmadan rehine diyeti teslim alabilmeleri, kapital kaçırma ve vergi kaçırma sebeplerinden pek onaylamazlar ama çeşitli sebeplerden gene de karşı çıkamayabilirler. Sonuç ülkeden ülkeye büyük farklar, ve durumun her ülkenin tecrübeleri ışığı altında devamlı değişiyor olmasıdır:

Devlet kontrolünde bir merkezi kripto para seçeneğinin henüz olmaması, kripto paraların getirdiği pazar ve teknoloji geliştirme faaliyetlerini başka ülkelere kaptırmanın istenmemesi, olayın toplam ekonomideki çok küçük kalan payı, ve kripto parayı kimlerin kullandığı, yer yer zaman zaman değişen politikalar yönünde zorlar.[28]

Çin 2014'te çok hızlı bir kullanım gelişmesi ertesi bitcoin ticaretini yasakladı.[32]
Rusyada ruble dışında hiçbir para ile alış veriş yasal değildir.[33]
Bazı ülkeler açıkça izin verir,[34] başkalarında devletin değişik kolları değişik tavır içindedirler.
Güney Kore'de 2017-2018 kışında once yüksek değer artışı ve kullananların sayısın artışı, peşinden ani değer kaybı ve bu yüzden para kaybedenlerin çok ve genelde gençler olması devleti kurallar koymaya zorlamıştır.[35]

Son zamanlarda boşanmalarda tarafların evlilik ortak mülkünü adaletten saklamada merkezsiz kripto para kullanmaları haber konusu olmuştur.[36][37]
Eleştiren yatırımcıların itirazları borsalarda kripto para kurlarının çok ayarsız yükselme ve düşmeler yüzünden güvenilemez olduğu yönündedir.[38]
Bir başka eleştiri merkezsiz kripto para üretmek için ispatlanmış emek yönteminin enerji israfına yol açmasındandır. Hele enerjinin devletçe fakir halk yararına suni ucuzlatıldığı yerlerde asalaklık olarak görülür.[39]

Kripto para (veya kripto varlık), işlemleri güvenceye almak için kriptografi yani şifreleme kullanan, çalışma şekli nakite alternatif bir değişim aracı olarak tasarlanmış bir dijital varlık, bir sanal unsurdur. Kripto paralar bir nevi dijital döviz, alternatif döviz ve sanal döviz’dir. Kripto varlıklar, merkezi elektronik para ve merkezi bankacılık sistemlerin aksine tümüyle merkeziyetsizlerdir. Her bir kripto para biriminin merkeziyetsizliği, umumi işlem veri tabanı olan dağıtık muhasebe defteri (ledger) olarak işlev gören bir blok zincirinden (Blockchain) gelmektedir.[1][2][3][4][5]

En çok kullanılan kripto para birimleri şunlardır:[6][7]

Bitcoin
Ethereum

No. İsim Sembol
1- Bitcoin BTC
2- Ethereum ETH
3- Binance Coin BNB
4- Tether USDT
5- Cardano ADA
6- Solana SOL
7- XRP XRP
8- Polkadot DOT
9- SHIBA INU SHIB
10- Dogecoin DOGE
11- USD Coin USDC
12- Terra LUNA
13- Uniswap UNI
14- Avalanche AVAX
15- Chainlink LINK
16- Wrapped Bitcoin WBTC
17- Binance USD BUSD
18- Litecoin LTC
19- Polygon MATIC
20- Algorand ALGO
21- Bitcoin Cash BCH
22- Stellar XLM
23- VeChain VET
24- Cosmos ATOM
25- Axie Infinity AXS
26- Internet Computer ICP
27- Filecoin FIL
28- THETA THETA
29- TRON TRX
30- FTX Token FTT
31- Ethereum Classic ETC
32- Fantom FTM
33- Dai DAI
34- Bitcoin BEP2 BTCB
35- Hedera HBAR
36- Decentraland MANA
37- NEAR Protocol NEAR
38- Crypto.com Coin CRO
39- Tezos XTZ
40- Elrond EGLD
41- Monero XMR
42- The Graph GRT
43- EOS EOS
44- Pancake Swap CAKE
45- Flow FLOW
46- Aave AAVE
47- Klaytn KLAY
48- THORChain RUNE
49- IOTA MIOTA
50- eCash XEC

Bu maddedeki bilgilerin doğrulanabilmesi için ek kaynaklar gerekli. Lütfen güvenilir kaynaklar ekleyerek maddenin geliştirilmesine yardımcı olun. Kaynaksız içerik itiraz konusu olabilir ve kaldırılabilir.
Kaynak ara: "Kripto para birimleri listesi" – haber · gazete · kitap · akademik · JSTOR (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin)

[Taslak simgesi] Kriptoloji ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

[Taslak simgesi] Finans ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

[Taslak simgesi] Ekonomi veya finans ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

Ayrıca bakınız

Kriptoloji
Kripto Para
Coin
Blockchain
Borsa
Para
Airdrop
Blok Zinciri
Bitcoin çatalları listesi
Binance
BTCTurk
Paribu
Bitexen
Thodex

USD Coin (USDC), ABD dolarına sabitlenmiş; Ethereum, Stellar, Algorand, Solana, Tron ve Hedera Hashgarph sisteminde çalışan sabit kripto paradır.[1][2][3][4] USD Coin, Circle tarafından kurulan ve kripto para borsası Coinbase[5] ve Bitcoin madencilik şirketi Bitmain'den[6] üyeleri içeren Centre[7] adlı konsorsiyum tarafından yönetilmektedir.[8]

Circle, her USDC'nin yedekte tutulan bir dolar ile desteklendiğini iddia ediyor ancak bununla ilgili ayrıntı vermiyor. Circle web sitesinde yazan "ABD Doları tarafından desteklenmektedir." ifadesini, Haziran 2021'de "Tamamen saklanan kaynaklar tarafından desteklenmektedir." olarak değiştirdi.[9]

ABD Doları'nın, USD Coin'e dönüştürülmesinde üç aşama vardır:[10]

Kullanıcı, kripto para veren kişinin banka hesabına ABD Doları gönderir.
Kripto para gönderen, eşdeğer miktarda USD Coin oluşturmak için akıllı USD Coin sözleşmesi kullanır.
Oluşturulan USD Coin'ler kullanıcıya gönderilir ve kullanılan ABD Dolar'ları bir rezervde tutulur.

USD Coin'den ABD Doları'na dönüşüm için yukarıdaki sürecin tersi işlem uygulanır.

Shiba Inu (kodu: SHIB), aynı zamanda Shiba Token olarak da bilinir, Ağustos 2020'de "Ryoshi" olarak bilinen anonim bir kişi tarafından oluşturulan merkezi olmayan bir kripto para birimidir.[4] "DOGE Killer",[5][6] olarak adlandırılan kripto para, Dogecoin'den sonra piyasaya sürülmüştür.[7] Mayıs 2021 itibarıyla 6 milyar doların üzerinde piyasa değerine sahiptir.[8] Fiyatı oldukça düşüktür, bu sayede kullanıcıların "milyarlarca hatta trilyonlarca tane satın almasına" olanak tanımaktadır.[9] Şu anda yaklaşık 400 trilyon Shiba Token dolaşımdadır. Transfer ücretlerini düşürmek için Shibarium ağı üzerinde çalışılmaktadır.

Etimoloji

İsmi, logosunda bulunan köpek türü Shiba Inu'dan gelmektedir ve Japoncada "shiba" anlamına gelen Çince bir kelimedir[10]. Dogecoin'den esinlenerek geliştirilmiştir ancak Dogecoin'den daha başarılı olma hedefi doğrultusunda DOGE Killer (Doge Katili) sloganıyla yoluna devam etmiştir.[11][12]

Tarihçe

Shiba Inu, Ağustos 2020'de "Ryoshi" olarak bilinen anonim bir kurucu tarafından başka bir kripto para birimi olan Dogecoin'den esinlenmiş olarak oluşturulmuştur. O zamanki token fiyatı, 20 Nisan 2021'de 0,000002 ABD Dolarına ulaşana kadar önemsizdi. 9 Mayıs 2021'de, fiyat 0,000009 ABD dolarının üzerine çıkarak 10 Mayıs 2021'de 0,0000388 ABD dolarında zirve yaptı. Şu anda kripto para piyasasında 14. en yüksek piyasa değeri olan CoinMarketCap'e göre 13 milyarın üzerinde bir piyasa değerine sahipti.

2021 yılı başlarında Vitalik Buterin, kurucusunun Sandeep Nailwal olduğu Hindistan COVID-Crypto Relief Fund'a 50 trilyondan fazla Shiba Jetonu bağışladı. Nailwal, Hindistan’ın Dış Katkı Düzenleme Yasası’na uymak için, fonun tokenleri kademeli olarak dolara ve ardından rupiye çevirdiğini ve şu ana kadar yaklaşık %80’inin tamamlandığını söyledi.[13] 13 Mayıs 2021'e kadar fiyat %40 düşüşle 0.000018 $'a düştü. Hindistan yardım fonunda hala gönderilen $shib jetonlarının %20'si beklemekte. (Ağustos, 2021, $0,0000085)[14]

Shiba Token; Kucoin, CoinBene, Probit Global, CoinDCX, WazirX,[15] Binance, Crypto.com,[16] Huobi, gate.io ve OKEx borsalarında listelenmektedir.

Kripto para biriminin değişim fiyatı Ekim 2021'in başlarında belirgin bir şekilde arttı. Merkezi olmayan bir borsa başlatıldığına dair söylentilerin ardından başlangıçta %55'in üzerinde arttı, değeri hafta boyunca %240 artışla artmaya devam etti.[17]

Bitcoin, Satoshi Nakamoto adını kullanmış bilinmeyen bir kişi veya grup tarafından 2008'de icat edilmiş bir kriptoparadır.[8] 2009'da bir açık kaynak kodlu yazılım olarak piyasaya sürüldüğünde kullanılmaya başlandı.[6]:ch. 1[9] Herhangi bir merkez bankasına veya tek bir yöneticiye bağlı olmamasıyla da bilinen Bitcoin, aracılara ihtiyaç duyulmadan bitcoin ağında kullanıcıdan kullanıcıya transfer edilebilen, merkezi olmayan bir dijital para birimidir. İşlemler, kriptografi yoluyla network nodes tarafınca doğrulanır ve blockchain adı verilen halka açık bir ana deftere kaydedilir. El Salvador, 6 Haziran 2021 tarihinde senatodan geçen tasarı ile birlikte Bitcoin’i resmi para birimi ilan etmiştir.

İçindekiler

1 Tarihçe
2 Teknoloji
3 Ekonomi

3.1 Ponzi oyunu endişeleri
3.2 Değer Tahminleri
3.3 Bitti ilanları
3.4 Tepkiler
3.5 Alışverişte kullanılması
3.6 Kâr amacı gütmeyen kuruluşlar tarafından kabulü
3.7 Ödeme hizmeti sağlayıcıları
3.8 Perakende işlemlerde kullanımı
3.9 Genel kullanım
3.10 Finansal kurumlar
3.11 Yatırım olarak Bitcoin
3.12 Girişim sermayesi
3.13 Politik etkisi

4 Hukuki durumu, vergi ve yönetmelik
5 Suç Aktiviteleri

5.1 Kara borsa
5.2 Kötücül yazılımlar

5.2.1 Kötücül yazılım ile Hırsızlık
5.2.2 Fidye virüsü
5.2.3 Yetkisiz Madencilik

5.3 Kara para aklama
5.4 Ponzi oyunu
5.5 Hırsızlık

6 Güvenlik

6.1 Yetkisiz Harcama
6.2 Çift Harcama
6.3 Yarış Saldırısı
6.4 Tarih değişikliği
6.5 Müşteri anonimliğini kaldırma

7 Blok zincirindeki veri
8 Medya ve Eğlence

8.1 Filmler
8.2 Müzik

9 Sanat
10 Galeri
11 Notlar
12 Kaynakça

Tarihçe

Dijital bir bitcoin cüzdanı.

Bütün devrimsel teknolojilerde olduğu gibi Bitcoin öncülleri ve oluşturucusunun makalesinde atıfta bulunduğu kaynaklar vardır. Wei Dai B-Cash, Nick Szabo BitGold, David Chaum Digicash'ı dijital paraların en ilkel ve devletler tarafından engellenen ilk versiyonlarıdır. Satoshi Nakamoto öncüllerinin yaşadığı bu olumsuz deneyimler kaynaklı olarak kimliğini gizli tutmayı başarmıştır.

Bitcoin ağı 3 Ocak 2009'da hayata geçmiştir. Makalenin yazarı Satoshi Nakamoto'dur. Gerçek ismi, mahlası veya bir ekibe ait unvan olduğu konusunda tartışmalar vardır. Üretilebilecek en fazla Bitcoin sayısı genesis blokta belirtilerek 21 milyonla sınırlandırılmıştır. İlk Bitcoin transferi Satoshi Nakamato'ya geliştirmesi için ona yardım sağlayan kriptograf Hal Finney arasında gerçekleşmiştir. İlk alışveriş 22 Mayıs 2010 tarihinde 10.000 Bitcoin karşılığında pizza alımı ile gerçekleşmiştir.[10]

22 Temmuz 2013 tarihi itibarıyla dolaşımdaki Bitcoinlerin toplam değeri 1.2 milyar dolar seviyesindeyken[11] 26.07.2020 tarihi itibarıyla bu değer 182.967.290 dolar olmuştur. Güncel olarak üretilmiş toplam Bitcoin miktarı 18.443.043[12] seviyesine ulaşmıştır.

Teknoloji

Herhangi bir merkezden üretilmeyen Bitcoinler, Bittorent ağlarına benzer şekilde noktadan-noktaya dağıtık bir ağ özelliği gösterir. Bu ağda gerçekleşen ödemeler diğer noktalara anında ulaşır, böylece hangi adresten hangi adrese ödeme yapıldığı kayıtlara geçer. Böylece toplanan kayıtlar blok adı verilen yapıların içinde yer alır. Her bir blok üzerinde yüksek işlem gerektiren bir hash algoritması uygulanarak, belli bir sıfır sayısıyla başlayan ifadenin bulunması istenmektedir. Yaklaşık 10 dakikada bire tekabül eden bu işlemi gerçekleştiren ilk kullanıcıya sıfırdan 50 BTC (şu anda 12.5 BTC) ödül olarak verilir. Böylece Bitcoin'ler emisyona sürülmüş olur. Her bir blok kendisinden önce gelen son bloğun da hash ifadesini içerir. Böylece bozulması oldukça zor (%51 saldırısı hariç) bir blok zinciri oluşur. Bundaki amaç da, çifte harcamayı önlemek ve gönderimleri kayıt altında tutmaktır. Verilen ödül miktarı her 210 bin blokta bir (yaklaşık 4 senede bir) yarıya düşürülür (50,25,12.5,...).[13]

Para yaratma işlemine madencilik (mining) denilmektedir. Madencilik, hesaplama yetkisini ve gücünü kullanarak matematiksel işlemleri gerçekleştirme işleminin genel adıdır. Bu işlemleri yapmak için, sunulan bitcoin yazılımını indirerek donanımları (genellikle ekran kartları) üzerinde yoğun işlemci gücü gerektiren işlemleri gerçekleştiren bitcoin ağındaki düğümlere "madenci" denilmektedir.

Sistemin ilk blokunun adı "genesis block" olarak isimlendirilmiştir ve 4 Ocak 2009'da üretilmiştir. Bunun gibi bloktaki ilk işlem özel bir işlemdir ve yeni para bloğu yaratan tarafından başlatılır. Bu, ağa madencilerin katılmaları için bir teşvik sistemidir, bu sayede parayı basacak merkezi bir otoriteye sahip olmayan sisteme, para, istenildiği gibi dağıtık olarak girebilmektedir. Madenciler bu şekilde, hem sisteme yeni bitcoinler üretip sürerek hem de bekleyen işlemleri gerçekleştirme hizmetleri karşılığında sistemden bitcoin alarak kazanç sağlamaktadırlar. Yeni paranın sisteme düzenli olarak eklenmesi altın madencilerinin altın bularak dolaşıma sokmalarına benzetilmektedir, madencilik ismi de buradan gelmektedir. Mevcut süreçte madenciler, her yıl dolaşıma girecek olan bitcoin miktarını azalan ve öngörülebilir bir oranla üretmeye devam etmektedirler. Sistemde, toplamda 21 milyon bitcoin dolaşıma çıkıncaya kadar üretim devam edecektir, ardından üretim süreci duracak ve madenciler sadece işlem masrafları üzerinden desteklenmeye devam edilecektir.

Bitcoin, bazı ülkelerde bir ödeme ve yatırım aracı olarak kullanılmaktadır. Türkiye'de de TL karşılığı bitcoin almak mümkündür.[14] Para gibi kullanılabildikleri için bitcoin'lerin bir değerleri vardır ve ayrıca bazı fonların ileride popülaritesi arttıkça, değerinin artacağı beklentisi ile bu ürünle ilgilendikleri bilinmektedir. Bitcoin'in değerini piyasadaki arz ve talep koşulları belirlemektedir. Talep artınca fiyatı artmakta, düşünce de azalmaktadır. Dolaşımda sınırlı miktarda bitcoin vardır ve yeni bitcoin üretmenin de bir limiti ve prosedürü bulunmaktadır. Bitcoin'in piyasa değeri önündeki en büyük tehditler; teknik zorluklar, ülkelerin bu paraya olan yaklaşımına bağlı mevzuat değişiklikleri ve insanların bu paraya olan istek ve güveninin olumsuz yönde değişmesidir.

Bitcoin'lerin çoğu, MIT profesörleri tarafından tasarlanmıştır. MIT profesörleri, matematik ve kriptoloji kullanarak yeni bir Bitcoin teknolojisi yaratıyorlar.[kaynak belirtilmeli]

Ekonomi
Ponzi oyunu endişeleri

Gazeteciler,[15][16] ekonomistler[17][18] ve Estonya merkez bankası,[19] bitcoin'in Ponzi oyunu olduğuna dair endişeler dile getirdi. Chicago Üniversitesi'nde hukuk profesörü olan Eric Posner, 2013'te "gerçek bir ponzi oyunu sahtekarlıktır, bitcoin ise aksine kolektif bir sanrılığa benzer" dedi".[20] 2014'te hem Dünya Bankası hem de İsviçre Federal Konseyi tarafından hazırlanan raporlar bitcoin ve ponzi oyunu üzerine olan endişeleri inceledi ve bitcoin'in Ponzi oyunu olmadığı sonucuna vardı.[21]:7[22]:21

Değer Tahminleri

Finans gazetecileri, analistler, ekonomistler ve yatırımcılar Bitcoin'in gelecekteki olası değerini tahmin etmeye çalışmaktadır. Ekonomist John Quiggin Nisan 2013'te "Bitcoin en nihayetinde sıfır değerlerine ulaşacak, ancak ne zaman söylemek mümkün değil." demiştir".[23] Benzer bir tahmin de Kasım 2014'te ekonomist Kevin Dowd tarafından yapılmıştır.[24]

Finans profesörü Mark T. Williams, Aralık 2013'te Bitcoin'in 2014 yılının ortasında 10 $'ın altına düşeceği öngörüsünde bulundu.[25] Ancak belirtilen dönemde Bitcoin'in en düşük değeri Nisan ayında 344 $, Temmuz ayında ise 609 $ oldu.[26][27] Aralık 2014'te Williams, "Başarılı olması düşük ihtimal ancak başarılı olursa da çok büyük olacak." dedi."[28]

Kasım 2014'te, New York Üniversitesi Stern School of Business'da Finans Profesörü olan David Yermack, Kasım 2015'te Bitcoin'in değersiz olacağını belirtti.[29] Bu dönemde Bitcoin'in Ocak ayındaki en düşük değeri 176.70 $, aynı yılın Kasım'ında 309.90 $ olarak kayda geçti.[26]

Mayıs 2013'te, Bank of America FX ve Oran Stratejisti David Woo, tek bir Bitcoin başına maksimum olarak 1.300 $'lık değerin makul olacağını öngördü.[30] Bitcoin yatırımcısı Cameron Winklevoss, Aralık 2013'te Bitcoin'in değerinin 40,000$ olabileceğini belirtti.[31]

Bitti ilanları

Bitcoin'in bittiğine dair pek çok kere haber çıkmıştır.[32] 2015'in başlarında bir gazeteci Bitcoin'in bittiğine dair 29 haber raporlamıştır.[32]

Forbes dergisi 2011 yılı haziran ayında bitcoin'in bittiğini ilan etmiş,[33] bu ilanı Ağustos 2011'de Gizmodo Avustralya dergisi takip etmiştir.[34] Wired dergisi "süresi doldu" haberini Aralık 2012'de yapmıştır.[35] Ouishare Dergisi, "oyun bitti, bitcoin" haberini yayınlaması Mayıs 2013,[36] ve New York Magazine "mezar yolunda" haberini Haziran 2013.[37] Reuters "ölüm ilanı" haberini Ocak 2014,[38] Street Insider bitcoin "ölü" haberini Şubat 2014'te yapmıştır.[39] Bu haberleri talip eden zamanlarda The Weekly Standard Mart 2014,[40] Salon Mart 2014,[41] Vice News  Mart 2014,[42] Financial Times Eylül 2014'te[43] bitcoin'in bittiğine dair haberler yayınlamışlardır. Ocak 2015, USA Today belirtilen bitcoin için "küllüğe gitti ",[44] ve Telgraf "bitcoin deneyi bitti"[45] haberlerini yaptı. Eski bitcoin geliştiricilerinden Mike Hearn Ocak 2016'da, bitcoin için "başarısız bir proje" açıklamasını yaptı.[46]

Man adası' elektronik iş geliştirme müdürü Peter Greenhill, "bitcoin'in bitti ilanlarının çok abartıldığını söylemiştir.".[47]

Tepkiler

Bazı ekonomistler bitcoin'e olumlu yaklaşırken bazıları şüpheyle bakmaktadır. Chicago Fed'in kıdemli ekonomislerinden olan François R. Velde, bitcoin'i "dijital para oluşturmanın zarif bir yöntemi" olarak tanımlamıştır.[48] Paul Krugman ve Brad DeLong bitcoin üzerinde neden kararlı olması gerektiği ve taban değerini sorguladıklarında hatalar bulmuşlardır.[49] Ekonomist John Quiggin, bitcoin'i "verimli pazar hipotezinin son karışıklığı" olarak eleştirdi.".[23]

St. Louis Federal Bankası Başkan Yardımcısı David Andolfatto, bitcoin'i kuruluş için bir tehdit olduğunu belirtti.[50]:33[51][52]

Özgür yazılım hareketi aktivisti Richard Stallman anonimlik eksiğinden şikâyet etti ve iyileştirilmiş bir geliştirme çağrısında bulundu.[53] PayPal Başkanı David A. Marcus, bitcoin'i "birikimleri koymak için mükemmel bir yer" olarak adlandırıyor ancak değerindeki dengesizlik azalana kadar bir parabirimi olamayacağını iddia etmiştir.[54] Bill Gates, Bloomberg LP'ye verdiği röportajda bir yerden bir yere para taşıma maliyetiyle ilgili olarak şunları söyledi: "Bitcoin heyecan verici çünkü ne kadar ucuz olabileceğini gösteriyor."[55]

Brezilya,[56] Man Adası,[57] Jersey,[58] Birleşik Krallık,[59] ve Amerika Birleşik Devletleri[60] gibi ülkelerin yetkilileri bitcoin'in finansal hizmetler sunma kabiliyetlerini fark ettiler. Bitcoin'lerin düzgün bir şekilde kullanıldığı zaman, dolandırıcılığı engelleyebilmesi, alışveriş işlemlerini kolaylaştırması ve şeffaflık sağlama becerisi dahilinde mali alanlara ilgili politikacıların ve millet vekillerinin ilgisini çekmektedir.[61][62][63]

Alışverişte kullanılması

2013 yılında Hollanda Delft'teki bir kafede Bitcoin ile alışveriş yapılabilmiştir.

2015 yılında bitcoin kabul eden tüccar sayısı 100.000 aştı.[64] (2014 itibarıyla) Bazı firmalar bitcoin ile ödeme kabul etmektedir.:[note 1]

Viyana Westbahnhof'da bir Bitcoin ATMsi

Alexa rank Site
33[66] PayPal[67]
41[68] Microsoft[69]
328[70] Dell[71]
329[72] Newegg[73]
505[74] Overstock.com[75]
512[76] Expedia[77]
1,981[78] TigerDirect[79]
5,674[80] Dish Network[81]
7,038[82] Zynga[83]
30,565[84] Time Inc.[85]
176,903[86] PrivateFly[87]
253,983[88] Virgin Galactic[89]
348,010[90] Dynamite Entertainment[91]
1,145,668[92] Clearly Canadian[93]
n.a. Sacramento Kings[94]

Kâr amacı gütmeyen kuruluşlar tarafından kabulü

Bitcoin The Electronic Frontier Foundation,[95] Greenpeace,[96] Mozilla Vakfı,[97] Wikimedia Vakfı,[98] ve Özgür Yazılım Vakfı.[99] tarafından kabul edildi. New York Demokratik Kongre üyesi Jeff Kurzon da dahil olmak üzere bazı Amerikalı siyasiler, kampanyalarına bitcoin ile yapılan bağışları kabul edeceklerini söylemişlerdir.[100] 2013 yılının sonlarında Nicosia Üniversitesi, dünyadaki bitcoin ile ödemeyi kabul eden ilk üniversite oldu ve dijital para birimleri üzerine bir lisans programı başlattı.[101][102][103]

Ödeme hizmeti sağlayıcıları

Bitcoin'i kabul eden Dish Network gibi tüccarlar, BitPay veya Coinbase gibi bitcoin ödeme hizmeti sağlayıcılarının hizmetlerini kullanmaktadır. Bir müşteri bitcoin ile ödeme yaptığında, ödeme hizmeti sağlayıcısı ödemeyi tüccar adına kabul eder, alınan tutarı satıcının banka hesabına gönderir, bu hizmet için ise tutarın yüzde 1'inden az bir ücret tahsil eder.[104]

Perakende işlemlerde kullanımı

Bitcoin'in tasarımı nedeniyle, tüm perakende değeri sadece tahminidir.[105][106] Hong Kong merkezli bir teknoloji şirketindeki iş geliştirme departmanının başkanı Tim Swanson'a göre, 2014'te bitcoin ile yapılan günlük perakende alımları yaklaşık 2.3 milyon $ değerindedir.[106] Yine Tim Swanson'un tahminlerine göre, (Şubat 2015 itibarıyla), günde perakende alışverişte 5.000 bitcoin den daha az kullanıldığını belirtmiş ve 2014'te "bitcoin'in perakende alımlarında kullanımının artışının çok az olduğu sonucuna varmıştır".[105]

Genel kullanım

Cambridge Üniversitesi tarafından 2017 yılında yapılan bir araştırmaya göre 2,9 milyon ile 8 milyon arasında kullanıcı dijital para cüzdanına sahiptir. En çok kullanılan dijital para bitcoin'dir. Aktif kullanıcıların sayısı 2013'ten bu yana belirgin bir şekilde artmıştır.[107]

Finansal kurumlar

Bitcoin'in yasadışı faaliyetlerde bulunmasından endişe duyan bankalardan dolayı, bitcoin şirketlerinin banka hesabı açmakta güçlük çekmektedirler.[108] BitPay'in kurucu ortaklarından Antonio Gallippi'ye göre "bankalar bitcoin şirketleriyle çalışmak isteseler bile korkuyorlar".[109] 2014 yılında Ulusal Avustralya Bankası, bitcoin ile bağlantılı işletmelerin hesaplarını kapattı[110] ve HSBC, bitcoin ile bağlantılı bir yatırım fonu sunmayı reddetti.[111]

Avustralyalı bankaların genel olarak, dijital para birimini içeren işletmelerin banka hesaplarını kapattı;[112] Bu durum karşısında, Avustralya Rekabet ve Tüketici Komisyonu tarafından soruşturma açıldı.[112] Bununla birlikte, Avustralyalı bankalar, bitcoin'in dayandığı Blok zinciri teknolojisini benimsediler[113] 2013 yılında yayınlanan bir raporda Bank of America Merrill Lynch, "bitcoin'in e-ticaret için önemli bir ödeme aracı olabileceğine ve geleneksel para transferi yöntemlerine ciddi bir rakip olarak gelebileceğine inanıyoruz" dedi[114] 2014 Haziran ayında, parayı herhangi bir ücret olmadan bitcoin mevduatına dönüştüren ilk banka Boston'da açıldı.[115]

Yatırım olarak Bitcoin

Bazı Arjantinliler, yüksek enflasyona karşı korumak için veya hükûmetlerin tasarruf hesaplarına el koyma ihtimaline karşı Bitcoin almışlardır.[116] 2012-2013 yıllarında Kıbrıs'ta yaşanan finansal kriz sırasında, halkın hesaplarına el konulacağı veya vergilendirileceği endişesiyle bitcoin alımı artmıştır.[117]

Bir diğer yatırım yönetimi bitcoin fonlarıdır. İlk bitcoin fonu Temmuz 2014'te Jersey'de kuruldu ve Jersey Finansal Hizmetler Komisyonu tarafından onaylandı.[118] Ayrıca, Winklevoss kardeşler (Nisan 2013'te bütün bitcoin hesabının %1'ine sahip oldukları iddia edilmiştir[119]) 2012'de bir bitcoin ETF kurmak için girişimde bulunmuşlardır.[120] 10 Mart 2017 tarihi itibarıyla ETF, mevzuata ait endişeler nedeniyle SEC tarafından reddedilmiştir. Bu duyuru sonrasında bitcoin değeri birkaç dakika içinde %15 düşmüş, ancak kısa sürede çoğunlukla düzelmiştir.[121] 2015 yılının başından itibaren, Gemini isimli New York merkezli bir bitcoin değişim planı duyurulmuştur.[122] 5 Ekim 2015'te başlatmak için onay aldığını açıklanmıştır.[123]

Forbes, Aralık 2015'te bitcoin'e yatırım yapmayı teşvik eden yayınlar yayınlamaya başladı.[124] 2013 ve 2014'te Avrupa Bankacılık Otoritesi[125] ve Finansal Endüstriyel Düzenleme kurumu Kurumu (FINRA),[126] bitcoin'e yatırım yapmanın önemli riskler taşıdığını söyledi.

Forbes, bitcoin'i 2013 yılının en iyi yatırım aracı olarak adlandırdı.[127] 2014'te Bloomberg, bitcoin'i yılın en kötü yatırımı olduğunu söyledi.[128] Bitcoin, 2015 yılında Bloomberg'in para birimi tablosunun zirvesinde yer aldı.[129]

Girişim sermayesi

Peter Thiel gibi girişim sermayedarları, bitcoin'i almak yerine altyapısını, tüccarlara, borsalara, cüzdan servislerine vb. ödeme sistemleri sağlayan şirketler gibi finanse etmektedirler.[130] Şirketin hedefi 100 bitcoin işletmesini 2-3 yıl içinde %6'lık hisse karşılığı 10.000 $ 20.000 $ desteklemektir.[131] Yatırımcılar aynı zamanda bitcoin madenciliğine de yatırım yapmışlardır.[132] 2015 yılında Paolo Tasca'nın yaptığı bir araştırmaya göre, bitcoin şirketleri üç yıl içinde yaklaşık 1 milyar dolar kazandı (2012 yılının ilk çeyreği - 2012 yılının birinci çeyreği 2015).[133]

Politik etkisi

Bitcoin gibi sanal para birimleri paranın merkezi tekelden kurtarılması fikri Avusturya okulunun iktisadı'na teorik olarak dayanmaktadır.[134] Özellikle Friedrich von Hayek onun kitabı 'Denationalisation of Money: The Argument Refined', para üretim, dağıtımının ve kontrolülünün merkez bankaları tekeline son vermek üzerinedir.[135]

Bitcoin teknoloji meraklısı özgürlükçüler'e cazip gelmektedir, çünkü bitcoin bugüne kadar olan kurumsal bankacılık sistemlerinin ve hükûmet kontrolünün dışındadır.[136] Fakat, Bitcoin'e olan ilginin nedenlerini ortaya çıkarmak isteyen araştırmacılar, Google arama verilerinde bunun özgürlükçüler bağlantısı bulamamıştır.[137]

Hukuki durumu, vergi ve yönetmelik

Bitcoin hukuki durumu ülkeden ülkeye değişmektedir ve hala birçoğu için durumu tanımlanmamış ya da değişmektedir. Bazı ülkeler kullanımına izin vermiş olsalar da bazıları yasaklamışlardır. Aynı şekilde, çeşitli devlet kurumları, birimler ve mahkemeler bitcoin'i farklı şekilde sınıflandırmıştır. Bitcoin için geçerli olan kurallar ve yasaklar benzer elektronik para birimleri için de geçerlidir[133]

Harvard kamu politikası profesörü olan Steven Strauss Nisan 2013'te hükûmetlerin bitcoin'i yasaklayabileceğini öne sürdü[138] ve bu ihtimali bir bitcoin yatırım aracı tarafından Temmuz 2013'te tekrar belirtildi.[120] Bununla birlikte, ülkelerin büyük çoğunluğu 2014'ten beri bitcoin üzerine bir yasak uygulamadı. Bitcoin'in yasaklandığı ülkelerden bazıları Bangladeş,[139] Bolivya[140] ve Ekvador'dur.[141]

Yine de tüm bunlara ek olarak Bitcoin ’in resmi para birimi ilan edildiği ülkeler de vardır. bkz.El Salvador [142]

Mart 2017'de, , Northwestern Üniversitesi, Pritzker Hukuk Fakültesi profesörü John O. McGinnis ve Kyle W. Roche, bitcoin'in fiziksel olarak herhangi bir yerde depolanmaması ve şifrelenmiş bir altyapıda çalışmasından dolayı devlet denetimine karşı daha güçlü bir üçüncü para birimi rejimini temsil ettiğini öne sürdü.[143]

Suç Aktiviteleri

Bitcoin'in suçlular tarafından kullanılması finansal düzenleyicilerin, yasama organlarının, kolluk kuvvetlerinin ve medyanın dikkatini çekti.[144] FBI bu konu ile ilgili bir istihbarat raporu hazırladı,[145] SEC sanal para ile yapılan yatırımlar üzerine bir uyarı hazırladı,[144] ve Kasım 2013'te ABD Senatosu sanal para birimleri üzerine bir oturum yaptı.[60]

Bitcoin'in popülerliğinin onun yasadışı işlemlerde kullanılması olduğunu belirten pek çok haber vardır.[146][147] 2014'te Kentucky Üniversitesi'ndeki araştırmacılar, bilgisayar programcılarının ve yasadışı faaliyetlerin bitcoin'e ilgi duyduğunu, politik ve yatırım açısından sınırlı destek bulduklarını gösterdiler.[137]

Kara borsa

Bir CMU araştırmacısı 2012 yılında yaptığı bir araştırmada dünya borsalarında gerçekleşen tüm işlemlerin %4,5 ila 9'unun web uyuşturucu pazarında gerçekleştiğini tahmin etti, (Silk Road)[148] Kara borsada bitcoin ile çocuk pornosu, kiralık katil[149] ve silah[150] ticareti yapıldığı iddia edilmektedir. Merkezi kontrol eksikliğinden ve anonim yapıdan dolayı bu ticaretlerin yapıldığını veya sadece bitcoin almak için sahte olup olmadığının bilinmesi zordur.[151]

Birkaç Derin Ağ karaborsası yetkililer tarafından kapatılmıştır. Ekim 2013'te Silk Road, ABD kolluk kuvveti tarafından[152][153][154] kapatılmış ve bitcoin'in değerinde kısa vadeli bir düşüş meydana gelmiştir.[155] 2015 yılında, sitenin kurucusu hapis cezasına çarptırıldı.[156] Alternatif siteler kısa süre içinde piyasaya sürüldü ve Avustralya Yayın Kurumu, 2014 yılının başında Silk Road'un kapatılmasının, internet üzerinden uyuşturucu satan Avustralyalıların sayısını etkilemediğini bildirdi.[157] 2014 yılının başında, Hollanda makamları çevrimiçi yasadışı ticaret sitesi olan Ütopya'yı kapattı ve 900 bitcoin'e el koydu.[158] 2014 yılının sonlarında, Avrupa ve Amerikalı ortak operasyonuyla 400 derin ağ sitesi kapatıldı ve bitcoin'lerine el konuldu.[159] Aralık 2014'te Charlie Shrem, dolaylı olarak derin ağ uyuşturucu sitelerine 1 milyon dolar göndermeye yardım etmek için iki yıl hapis cezasına çarptırıldı[160] ve Şubat 2015'te Silk Road kurucusu Ross Ulbricht uyuşturucu ticareti suçlamaları nedeniyle ömür boyu hapis cezasına mahkûm edildi.[161]

Bazı Karaborsa siteleri müşterilerden bitcoin çalmaya çalışmışlardır.[162] 2014 yılının başında hesaplarına bloke uygulanan kara borsa marketi sahiplerinin hesapları hacklenmiştir.[163]

İngiltere'deki bir hayır kurumu olan İnternet İzleme Vakfı'na göre, bitcoin çocuk pornografisini satın almak için kullanılabilir ve yaklaşık 200 web sitesi ödemeyi kabul eder. Europol'deki siber suçlar birimi başkanı Troels Oertling, internet üzerinden çocuk pornografisi satın almak için tek yolun bitcoin olmadığını belirtip "Ukash ve Paysafecard ... bu tür materyalleri ödemek için kullanılıyor" demiştir. Bununla birlikte, İnternet İzleme Vakfı, bitcoin kabul eden yaklaşık 30 siteyi listelemiştir.[164] Bu sitelerin bazıları kapatılmıştır.[165] Ayrıca, alışveriş sırasında çocuk pornosu sitelerinin blok zincirine köprülendiği iddia edilmiştir.[166][167]

Kötücül yazılımlar
Kötücül yazılım ile Hırsızlık

Bazı zararlı yazılımlar bitcoin cüzdanları için gizli anahtarları çalabilir ve böylece bitcoin çalma işlemini yapabilirler. En yaygın kullanılan tür dijital para cüzdanları için bilgisayarları arar ve dijital paraları çalabileceği uzaktaki bir sunucuya yükler.[168] Pek çok kötücül yazılım klavye kullanımını kaydeder ve böylelikle anahtar çözme işlemini gerekliliğini ortadan kaldırır. Farklı bir yaklaşım ise, bir bitcoin adresi panoya kopyalandığı zaman algılanır ve hızlı bir şekilde farklı bir adresle değiştirir ve böylece kullanıcı yanlış adrese bitcoin gönderir.[169] Bu yöntem etkili çünkü bitcoin işlemleri geri alınamaz.[170]:57

Pony botnet'inden yayılmış bir virus, Şubat ayında 2014'te, 85 cüzdandan gelen bitcoin'ler de dahil olmak üzere dijital paralardan 220.000 dolara çalmıştır.[171] Kötü amaçlı yazılımı izleyen güvenlik şirketi Trustwave, en son sürümünün 30 farklı dijital para çeşidini çalabildiğini bildirdi.[172]

Ağustos 2013'te aktif olan kötücül yazılım tipinde olan Bitvanity, cüzdan adresi üreteci olarak ortaya çıktı ve diğer bitcoin müşterinin gizli anahtarlarını çalmayı başardı.[173] Şubat 2014'te birden fazla bitcoin hırsızlığından sorumlu olmak üzere CoINThief adı verilen macOS işletim sistemi için için farklı bir trojan bildirildi.[173] Bu uygulama Download.com ve MacUpdate gibi dijital para uygulamalarının içerisine saklanmıştır.[173]

Fidye virüsü

Bit coin ile ilişkili bir diğer kötücül yazılım Fidye virüsü'dür. CryptoLocker adı verilen program genellikle meşru görünümlü e-posta eklerin ile gelen bir program ile bilgisayara virüs bulaştırır. Virüs bulaştığı bir bilgisayarın sabit sürücüsünü şifreler ve ardından bir geri sayım sayacını görüntüler ve şifresini çözmek için bir fidye, genellikle iki bitcoin talebinde bulunur.[174] Massachusetts polisi, Kasım 2013'te sabit disklerinden birinin şifresini çözmek için o sırada tanesinin değeri 1,300 dolardan fazla olduğu bir dönemde 2 bitcoin ödediğini açıkladı.[175] Linkup, Şubat 2014'te ortaya çıkmış olan fidye yazılımı ve bitcoin madencilik programıdır. Bilgisayarın internet erişimini devre dışı bırakır ve tekrar açılabilmesi için kredi kartı bilgilerini talep eder.[174]

Yetkisiz Madencilik

Haziran 2011'de Symantec, botnet'lerin bitcoin için gizlice madencilik yapabileceği ihtimali konusunda uyarıda bulundu.[176] Kötü amaçlı yazılımlar, birçok modern video kartında bulunan GPU'ların paralel işleme yeteneklerini kullanmaktadır.[177] Entegre bir grafik işlemcisine sahip ortalama bir PC, bitcoin madenciliği için hiçbir etki gösteremez, sadece madencilik kötücül yazılımının ulaştığı sahip olan binlerce kişisel bilgisayarla, bir sonuca ulaşabilirler.[178] Ağustos 2011 ortasında, bitcoin madenciliği botnet'leri tespit edilmiştir.[179] ve üç aydan kısa bir süre sonra, yetkisiz bitcoin madenciliği yapan Truva atı Mac OS X'e bulaştı.[180]

Nisan 2013'te, elektronik spor organizasyonu E-Sports Entertainment, 14.000 bilgisayarı bitcoin madenciliği yapmak için kullanmakla suçlandı[181]

Alman polisi, mevcut botnet yazılımını, bitcoin madenciliğini gerçekleştirmek üzere özelleştiren 2 kişiyi tutukladı.[182]

Aralık 2013 ve Ocak 2014'te dört gün boyunca, Yahoo! Avrupa, tahmini iki milyon bilgisayar bulaştıran yetkisiz bitcoin madenciliği yapan bir kötücül yazılımı içeren bir reklamı yayınladı.[183] Sefnit adı verilen yazılım ilk olarak 2013 ortasında ortaya çıkmışve birçok yazılım paketi ile birlikte verilmiştir. Microsoft, bu zararlı yazılımları Microsoft Security Essentials ve diğer güvenlik yazılımlarıyla kaldırmaktadır.[184] Üniversite çalışanlarının ve öğrencilerinin araştırma yapmak için olan bilgisayarda bitcoin madenciliği yaptığına dair haberler mevcuttur.[185]

Kara para aklama

İşlemler açık olduğu için Bitcoin kara para aklamak için ideal bir yöntem değildir.[186] Avrupa Bankacılık Otoritesi,[125] FBI[145] ve G7 Mali Eylem Görev Gücü'nün de dahil olduğu üst düzey otoriteler, bitcoin'in kara para aklama için kullanılabileceği hakkındaki endişelerini dile getirdiler.[187] 2014 yılının başında, Amerikalı bir bitcoin transfer operatörü Charlie Shrem para aklama suçundan tutuklandı.[188] Hemen ardından, "kara para aklama işine yardım ve yataklık yapmak" nedeniyle iki yıl hapis cezasına çarptırıldı.[160] İngiltere Hazine tarafından hazırlanan "kara para aklama ve terörün finansmanının İngiltere'de ulusal risk değerlendirmesi" (2015 Ekim) adlı raporda, raporda incelenen on iki kara para aklama yönteminden bitcoin'in para aklama için en düşük riski taşıdığı tespit edilmiş ve en yaygın kara para aklama yöntemi banka olduğu söylenmiştir.[189]

Ponzi oyunu

Bitcoin kullanan bir şirket, yatırımcılarına haftalık %7 faiz oranı teklif edilmiştir.[190] Temmuz 2013'te ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu bu şirketi ve kurucusunu 2013 yılında "yatırımcıları dolandırıcılıkla ilgili bir Ponzi oyunu" yapmakla suçladı.[190] Eylül 2014'te hakim bu şirkete, bir bitcoin Ponzi oyunu yapmaktan dolayı 40 milyon dolarlık para cezası verdi.[191]

Hırsızlık

Birçok bitcoin hırsızlık olayı olmuştur.[192] Hırsızlık yöntemlerinden biri, bir kurbanın bitcoin adresi[193] veya bir çevrimiçi cüzdanın gizli anahtarına erişmesiyle yapılır.[194] Gizli anahtar çalındığında, ele geçirilen hesaptaki tüm bitcoin'ler aktarılabilir. Böyle bir durumda, ağın, hırsızı tanımlamak, devam eden çalınma işlemi için süreci durdurmaya veya bitcoin'leri meşru sahibine iade etmesi için herhangi bir özelliği yoktur.[120]

Yasadışı malların bitcoin ile satıldığı sitelerde de hırsızlık olabilir. Kasım 2013'ün sonlarında, kapatılan çevrimiçi yasadışı Sheep Marketplace sitesinde yaklaşık 100 milyon dolarlık bitcoin çalındığı iddia edilmektedir.[195] Kullanıcıların bitcoinleri nakite çevirmeye çalıştığında, hiçbir geri dönüş almamamışlar ve suçlular tespit edilememiştir.[195] Silk Road 2.0 sitesinde Şubat 2014'te yapılan kesilme sırasında, 2.7 milyon dolar değerinde bitcoin çalınmıştır.[163]

Kullanıcıların bitcoin para dönüşümü yaptıkları siteler hırsızların hedefleri arasındadır. Avustralyalı bir cüzdan servis olan Inputs.io, Ekim 2013'te iki kez saldırıya uğramış ve bu saldırılar sonucunda değeri 1 milyon doların üzerinde olan bitcoin kaybetmiştir.[196] Şubat 2014 sonlarında Tokyo'da En büyük sanal para değişim merkezlerinden biri olan Mt. Gox firmasından, 350 milyon dolar değerinde bitcoin çalınmıştır.[197] Kanada merkezli bir bitcoin depolama şirketi Flexcoin, yaklaşık 650.000 dolarlık bir hırsızlığı keşfettiğini söyleyerek Mart 2014'te kapandı.[198] Yine bir dijital para çevirme şitesi Poloniex, Mart 2014'te yaklaşık 50.000 dolarlık değer kaybı yaşadığını bildirmiştir.[199] Ocak 2015'te İngiltere merkezli dünyada en büyük 3. olan bitstamp saldırıya uğramış ve 5 milyon dolar kaybetmiştir.[200] Şubat 2015, BTER adlı bir Çin firması bilgisayar korsanları tarafından yaklaşık 2 milyon dolar değerinde zarara uğratılmıştır.[201]

Bitfinex'ten 2016'da yaklaşık 120.000 bitcoin (yaklaşık 60 milyon dolar) çalındı. Bu hırsızlık sonucunda Bitfinex ticaretini askıya almaya zorlandı. Hırsızlık, 2014 Mt. Gox soygunundan sonraki ikinci büyük soygun olarak kayıtlara geçti. Forbes bu hırsızlığı haberleştirmiştir.[202] Hırsızlık olayları güvenlik endişelerini arttırdı. Dijital para karşılaştırma web sitesi CryptoCompare'nin kurucusu Charles Hayter, "Bu hırsızlıklar, böyle yeni bir endüstrideki altyapının kırılganlığının bir göstericisidir" demiştir.[203] ABD Temsilciler Meclisi Küçük İşletmeler Komitesi'nin 2 Nisan 2014 tarihli duruşmasına göre "bu tedarikçilerin düzenleyici gözetim, asgari sermaye standartları eksikliği var ve kayıp ya da hırsızlığa karşı tüketici koruması sağlamamktadır".[204]

Güvenlik

Bitcoin'in bir ödeme sistemi olarak kullanılmasından dolayı, bitcoin ağına gerçek veya teorik saldırılar düşünülmüştür. Bitcoin protokolü, yetkisiz harcamalardan, çift harcama, tekrarlama saldırıları ve blok zincirle müdahale gibi bazı saldırılara karşı koruyan çeşitli özellikleri içerir. Gizli anahtarların çalınması gibi diğer saldırılar kullanıcıların dikkatli davranmasını gerektirir.[205][206][207][208][209][210][211]

Yetkisiz Harcama

Bitcoin'in açık-gizli anahtar şifrelemesi uygulanması sayesinde izinsiz harcamalar azaltılır.

Örneğin; Alice Bob'a bir bitcoin gönderdiğinde Bob, bitcoin'in yeni sahibi olur. İşlemi gözlemleyen Eva, Bob'un yeni aldığı parayı harcamak isteyebilir, ancak Bob'un özel anahtarının bilgisi olmaksızın işlemi imzalamaz.[206]

Çift Harcama

İnternet ödeme sisteminin çözmesi gereken önemli sorunlardan biri çift harcamadır, bu durumda bir kullanıcı aynı parayı iki veya daha fazla farklı alıcıya ödeyebilir. Böyle bir soruna örnek olarak Eğer Eve bir bitcoin'i Alice'e sonrasında aynı bitcoin'i Bob'a göndermesi verilebilir. Bitcoin ağı, bütün kullanıcılar tarafından görülebilen bir blok zinciri üzerine yapılan tüm transferleri kaydederek daha önce harcanmış olan bitcoin'ler için çift harcamayı önler.[206]:4

Yarış Saldırısı

Eğer Eve eşyaları karşılığında Alice'e bitcoin önerir ve bu ödemeyi imzalasa bile aynı zamanda aynı bitcoin'i Bob a gönderme imkânı olur. Fakat kurallar gereği ağ sadece bir işleme izin verir. İşlemi ilk onaylayan bitcoin'i alacağı için bu duruma yarış saldırısı adı verilir. Alice, Eve'nin ödemesi blok zincirde görünene kadar malları teslim etmemesini şartı koşarak yarış saldırı riskini azaltabilir.[207]

Yarış saldırısının bir başka şekli (Hal Finney'e göre Finney saldırısı denir) bir madencinin katılımı ile gerçekleştirilir. Eva, Her iki ödeme isteğini de ağa göndermek yerine, Alice'in ödeme isteğini ağa gönderirken, suç ortağı Alice yerine Bob'a göndericek blok için madencilik yapar. Kötü niyetli madencinin ağdan önce başarılı olma ihtimali vardır, bu durumda Alice'e yapılan ödemeler reddedilecektir. Alice, ödemenin blok zincirine dahil edilmesini bekleyerek bir Finney saldırısı riskini azaltabilir.[208]

Tarih değişikliği

Belli bir işlemi içeren bloğun başında, blok zincirine bu işlemin onayı eklenir. Bitcoin ödeme alan satıcılar ve hizmetler, ödemenin yapıldığını varsaymadan önce ağ üzerinden dağıtılmasını beklemelidir. Satıcı onay beklediğinden saldırgan ağın yarısından fazlasını kontrol edemezse saldırı zor olur. Ağın yarısından fazlası kontrol ediliyor ise buna %51 saldırısı adı verilir.[209]

Müşteri anonimliğini kaldırma

Anonim verilerin ve veri kaynağını yeniden tanımlaması için diğer veri kaynaklarıyla çaprazlandığı veri madenciliğinde kullanılan bir stratejidir. Bitcoin adresleri arasındaki bağlantıları gösterebilen işlem grafik analizi ile birlikte[205][210] bir kullanıcının adını IP adresiyle ilişkilendiren olası bir saldırı[211] mectur. Eğer, Tor kullanıyorsa, saldırı Tor'u ağdan ayıran ve daha ileri işlemler için gerçek IP adreslerini kullanmalarını zorlayan bir yöntem içerir. Bütün bitcoin ağına saldırma maliyeti aylık 1500€ dan düşüktür.[211]

Blok zincirindeki veri

Blok zincirindeki herhangi bir dijital dosyayı saklamak mümkün olmakla birlikte işlem büyüklüğü arttıkça ilgili ücretler de o kadar büyük olur.[212] Bitcoin kodlarına, çocuk pornosu linkleri, Ben Bernanke'in resimleri de dahil olmak üzere pek çok kaynak eklenmiştir.[213]

Medya ve Eğlence
Filmler

"The Rise and Rise of Bitcoin" (2014), bitcoin kullanan bilgisayar programcıları ve uyuşturucu satıcıları gibi insanlarla röportajların olduğu bir belgesel filmi vardır.[214]

Müzik

Bitcoin için birkaç neşeli şarkı yayınlanmıştır.[215]

Sanat

"Blok Zincirini Yeniden Düşünen Sanatçıkar" (2017) kitabı web'in ilk günlerindeki gibi sanatçıların blok zinciri teknolojisi ile yaptığı deneyleri anlatmaktadır. Editörlüğünü Ruth Catlow, Marc Garrett, Nathan Jones,ve Sam Skinner'ın yaptığı kitap gayrimerkezi ekonomik sistemler üzerine yapılan sanat işlerinden bir seçki üzerine yazılmıştır.[216]

Dogecoin (sembolü Ɖ ve D, kısaltma: DOGE) anlık, eğlenceli ve geleneksel bankacılık ücretlerinden muaf bir ödeme sistemi kurmaya karar veren yazılım mühendisleri Billy Markus ve Jackson Palmer tarafından icat edilmiş bir kripto paradır. Dogecoin, logosunda ve isminde popüler bir internet meme’i olan ve Doge olarak anılan bir Shiba Inu cinsi köpeği taşır.[1][2][3][4] Litecoin tabanlı[5] bir elektronik para birimidir. 6 Aralık 2013'te tanıtılan Dogecoin, hızlı bir şekilde kendi internet topluluğunu geliştirerek 28 Ocak 2021'de 5,4 milyar ABD Doları tutarında bir piyasa değerine ulaştı.[6] 4 Mayıs 2021 itibarıyla piyasa değeri 62 milyar ABD dolarını geçmiştir. 2 Şubat 2021 itibarıyla, r/dogecoin subreddit’inin toplam takipçi sayısı 781.000’e ulaşmıştır.[7] Dogecoin Türkçeye "Aya!" veya "Aya doğru!" olarak çevrilebilen "To the moon!" sloganıyla anılmaktadır.[8] Şaka amaçlı çıkan coin 0.57 $ seviyesine kadar çıkarak kamuoyunu şaşırtmıştır.

Tarihçe

Dogecoin, eşler arası (peer-to-peer) bir kripto para oluşturma amacıyla yola çıkan Portland, Oregon'dan IBM yazılım mühendisi Billy Markus ve Adobe yazılım mühendisi Jackson Palmer tarafından Bitcoin'den daha geniş bir demografiye ulaşabilme ümidiyle icat edildi. Yaratıcıları ayrıca Dogecoin'i diğer kripto paraların tartışmalı tarihinden uzaklaştırmak istediler.[9] Dogecoin resmi olarak 6 Aralık 2013'te piyasaya sürüldü ve ilk 30 gün içinde Dogecoin.com'ı bir milyondan fazla kişi ziyaret etti.[10]

Palmer o dönemde Adobe Systems'ın Pazarlama Departmanında, Sidney'de çalışmaktaydı ve Dogecoin fikrini gerçeğe çevirmesi ile bilinmektedir.[11] Palmer Dogecoin.com alan adını satın alıp Dogecoin'in logosunu anasayfaya ekledi ve Comic Sans kullanmayı tercih etti. Markus siteyi gördükten sonra Palmer'a ulaştı ve bu kripto para birimini geliştirme çabalarına başladı. Markus, Dogecoin'in protokolünü o zamanki mevcut kripto para birimleri, Luckycoin ve Litecoin temelinde tasarlamıştı[12] ve bu kripto para birimleri emek ispatına dayalı algorithmalarında scrypt technolojisini kullanıyorlardı.[13] Scrypt kullanımı, kripto madencilerinin SHA-256 Bitcoin madenciliği ekipmanını kullanamayacağı ve bunun yerine üretimi daha karmaşık olduğu bilinen özel FPGA ve ASIC kullanmaları gerektiği anlamına gelmekteydi.[14][15]

19 Aralık 2013'te Dogecoin 72 saat içinde yaklaşık yüzde 300 değer kazanarak milyarlarla ölçülen bir günlük hacim ile US$0.00026'dan $0.00095'e yükseldi.[16] Bu büyüme, Bitcoin ve diğer birçok kripto para biriminin Çin'in, Çin bankalarının Bitcoin ekonomisine yatırım yapmasını yasaklama kararından sarsıldığı bir dönemde gerçekleşti.[12] Dogecoin, üç gün sonra bu olay nedeniyle ve o sırada Dogecoin madenciliği yapmak için gereken az miktarda bilgi işlem gücünden yararlanan büyük madencilik havuzları nedeniyle %80 oranında değer kaybederek ilk büyük çöküşünü yaşadı.[17]

Ocak 2021'de Dogecoin'in değeri Reddit kullanıcılarının ilgisi sonucu olarak 24 saat içinde %800'ün üzerinde arttı. 'GameStop short squeeze' olayları ve Elon Musk'ın Dogecoin'e atıfları da bu değer artışına katkıda bulundu.[18]

Elon Musk'ın Dogecoin için gösterdiği ilgi ve çabanın Reddit veya başka bir toplulukla ilgili olmadığı, ilginin 2019 yılından beridir var olduğu ve Elon Musk'ın Dogecoin'i bir proje olarak görüp uzun zamandır değerlendirdiği Dogecoin geliştiricileri tarafından açıklandı.[19]

Bitci, kripto para birimlerinin ticareti ve muhafaza edilmesi için platform sağlayan bir Türk Kripto Para borsasıdır. 2018 yılında Çağdaş Holding'in CEO'su olan Burak Çağdaş Çağlar tarafından kurulmuştur. Kullanıcılarının yatırım hareketlerini inceleyip, raporlayan bir Türk Dijital Para borsasıdır[1]. Bünyesinde; Bitcoin, Ethereum, Litecoin, Ripple, Link Coin, Stellar, Dash, Basic Attantion Token kripto para birimlerini barındırır. Kullanıcılarının yapmış olduğu alım ve satım işlemlerini baz alarak potansiyel kazançlarını raporlayan ilk Türk kripto para borsasıdır.[2] Ayrıca Karşıyaka, Eskişehirspor, Ankaragücü ve Rangers fan tokenlerini çıkartan Bitci, fan token çıkartan ilk Türk kripto para borsası olmuştur.[3]

Tarihsel Gelişimleri

Karşıyaka Spor Kulübü'nün taraftar tokenini üretmiştir.[4][5]
Ziraat Bankası, ve VakıfBank ile anlaşmalar yapmıştır.
2019 yılında Blockchain Economy İstanbul Summit'in sponsorluğunu üstlenmiştir.
2019 yılında Coin Market Cap'te listelenmeye başlamıştır.[6]
Kendi blockchainini yaratan ilk Türk kripto para borsası olmuştur.[7][8]
Bitci OTC servisiyle Whatsapp, Telegram, Discord ve telefon bağlantısı desteğiyle Bitcoin alım-satım hizmeti vermeye başlamıştır[9]
Kişiye özel olarak kâr-zarar grafiği sunan dünyadaki ilk kripto para borsası olmuştur.[10]
2021 yılında Formula 1 takımı McLaren'a sponsor olarak ilk Türk Formula 1 sponsoru olmuştur.
2021 yılının Mayıs ayında İspanya milli futbol takımın resmi fan token sponsoru olmuştur.[11]
2021 yılının Haziran ayında Brezilya milli futbol takımın resmi fan token sponsoru olmuştur.[12]
2021 yılının Temmuz ayında dünyanın en prestijli motosiklet yarışı olan MotoGP'nin resmi sponsoru olmuştur.[13]
2021 yılının Eylül ayında 3 yıl için 5.6 milyon Euro karşılığında Süper Lig ekiplerinden Beşiktaş'ın tribün sponsoru olmuştur.[14]
2021 yılının Ekim ayında İspanya Basketbol Ligi takımlarından Baskonia'nın forma ve isim sponsoru olmuştur.[15]

Kripto para cüzdanı, internet üzerinde bir dijital para olarak kabul edilen Bitcoin ile hayatımızda yerini almıştır. Kripto para cüzdanları, halka açık ve özel anahtarları depolayan, kripto para transferine izin veren fiziksel, yazılım veya donanım araçlardır. Halka açık anahtar, tıpkı bankalar aracılığı ile verilen IBAN benzeri, kullanıcıların ödeme kabul etmek için kullanabileceği rakam ve sayılardan oluşan bir adrestir. Halka açık ve özel anahtarlar, blokzincir üzerinde bir kullanıcı hesap kimliğidir. Bu kimlik sayesinde kişiler P2P (Peer to Peer) eşler arası iletişim sağlayarak birbirlerine dijital varlık (para) olarak bilinen Bitcoin vb. diğer kripto para transferlerini gerçekleştirebilir. Özel anahtar, yazılım cüzdanlar ve donanım cüzdanlar gibi farklı kripto para cüzdanı türlerinde depolanır. Bu cüzdanlar kullanıcının özel anahtarı ile blok zincir üzerinde transfer işlemlerini gerçekleştirmesini sağlar.[1] Bitcoin ağında onaylanan transferleri geri çevirmek mümkün değildir. Ancak henüz madenciler tarafından onaylanmamış transferler daha yüksek transfer ücreti ile çifte harcama yapılarak geri çevrilebilir.

Sıcak ve soğuk cüzdan

İnternete bağlı kripto para cüzdanlarına sıcak cüzdan adı verilir. Kağıt cüzdan ile Bitcoin adresine Bitcoin gönderilebilir ve harcamak istenilen özel anahtar, bir Bitcoin cüzdanına aktarılabilir. Kripto para saklamak için kullanabilecek birçok masaüstü ve mobil cüzdanlar bulunmaktadır.[2] Bu cüzdanlar seçilirken güvenirlik, hacim, miktar gibi birçok şeylere dikkat edilmelidir.[3]

Bitcoin, Ripple, Litecoin, Ethereum ve Bitcoin Cash gibi önde gelen kripto varlık cüzdan anahtarlarının internete bağlı olmayan donanımsal bir cihaz içerisinde saklanması yöntemi ise soğuk cüzdan olarak adlandırılır. Soğuk cüzdanlar internet erişimi olmaması nedeniyle sıcak cüzdana göre daha güvenlidir.[4] Soğuk cüzdan oluşturmak için herhangi bir kripto para biriminin cüzdan adresini oluşturmak ve bilgileri internet ortamından arındırılmış bir cihaz içerisinde saklamak gerekir.

Kripto para (veya kripto varlık), işlemleri güvenceye almak için kriptografi yani şifreleme kullanan, çalışma şekli nakite alternatif bir değişim aracı olarak tasarlanmış bir dijital varlık, bir sanal unsurdur.[1]

Piyasa değerine göre kripto paralar[2]
İsim Piyasa değeri
Bitcoin ₺11,432,511,547,736
Ethereum ₺5,114,899,211,383
Binance Coin ₺894,368,820,873
Tether ₺677,737,972,498
Cardano ₺628,726,464,171
Solana ₺621,211,929,076
XRP ₺507,725,052,780
Polkadot ₺487,116,383,661
Shiba Inu ₺374,843,967,867
Dogecoin ₺348,612,405,784
USD Coin ₺320,014,346,752
Terra ₺171,704,113,230
Uniswap ₺155,921,839,826
Avalanche ₺142,559,845,978
Chainlink ₺142,535,939,516
Wrapped

Bitcoin

₺139,676,434,918
Litecoin ₺132,514,241,237
Binance

Usd

₺131,572,720,907
Polygon ₺124,869,832,072
Algorand ₺110,271,925,533
Bitcoin Cash ₺108,976,662,240
Stellar ₺87,511,795,662
VeChain ₺86,510,301,953
Axie Infinity ₺81,894,079,674
Cosmos ₺80,582,889,927
Internet

Computer

₺80,051,366,763
TRON ₺74,059,779,258
Filecoin ₺73,967,073,049
THETA ₺73,778,911,800
FTX Token ₺69,787,412,607
Ethereum

Classic

₺68,225,504,136
Fantom ₺65,963,106,715
Bitcoin BEP2 ₺63,774,493,413
Dai ₺62,210,030,381
Crypto.com

Coin

₺58,883,747,637
Hedera ₺56,895,159,039
NEAR

Protocol

₺54,070,000,805



 

Binance, çeşitli kripto para birimlerinin ticareti için bir platform sağlayan bir kripto para borsasıdır. Ocak 2018 itibarıyla Binance, işlem hacmi açısından dünyanın en büyük kripto para borsası oldu.

Binance, daha önce high frequency trading yazılımı geliştiren bir geliştirici olan Changpeng Zhao tarafından kuruldu. Binance başlangıçta Çin'de bulunuyordu, ancak daha sonra Çin'in artan kripto para düzenlemeleri nedeniyle Çin'den ayrıldı.

Tarih

CEO Changpeng Zhao daha önce 2005 yılında Şangay'da Fusion Systems'ı kurmuştu; şirket, komisyoncular için high-frequency trading sistemleri kurdu. 2013 yılında kripto para cüzdanı ekibinin üçüncü üyesi olarak Blockchain.info'ya katıldı. Ayrıca İtibarî para ve dijital varlıklar arasında spot ticaret platformu olan OKCoin'de bir yıldan kısa bir süre CTO olarak çalıştı,[2]

Şirket Çin'de kuruldu, ancak Eylül 2017'de Çin hükümetinin kripto para birimi ticaretine getirdiği yasaktan önce sunucularını ve genel merkezini Çin'den Japonya'ya taşıdı.[3] Mart 2018 itibarıyla şirket Tayvan'da ofisler kurdu.[2]

İlk kez 26 Haziran - 3 Temmuz 2017 yılında yapılan bir ICO (İlk Para Teklifi) ile birlikte Binance Coin (BNB) piyasaya sürüldü. İlk çıkışta toplam 100.000.000 BNB piyasaya sürülmüştür. Binance Coin (BNB), BEP2 tabanlı bir altyapı modeli ile hizmet veren ve Binance şirketinin geliştirmiş olduğu yeni nesil blockchain modelidir.[4]

Ocak 2018 itibarıyla 1,3 milyar dolarlık piyasa değeri ile en büyük kripto para borsasıydı.[5]

Mart 2018'de Binance, Japonya ve Çin'deki daha katı düzenlemelerin ardından Malta'da bir ofis açma niyetini açıkladı.[6] Nisan 2018'de Binance, Bermuda Hükümeti ile bir Uzlaşı Belgesi (MoU) imzaladı.[7] Aylar sonra, menkul kıymet belirteçleri ticareti için bir platform geliştirmek için Malta Borsası ile benzer bir mutabakat imzalandı.[8] 2019 yılında şirket, Avrupa'da etkisini genişletmek amacıyla ana Binance.com borsasından bağımsız bir kuruluş olan Binance Jersey'i duyurdu. Jersey merkezli değişim, Euro ve İngiliz sterlini dahil olmak üzere fiat-kripto para birimi çiftleri sunuyordu.[9] Binance tarafından yapılan açıklama ile Jersey borsası, Euro ve İngiliz sterlini başta olmak üzere kripto para yatırım işlemlerini 31 Ekim 2020’de bitirdi. 9 Kasım 2020’ye kadar ise kullanıcılar borsa içerisinde alım-satım ve çekimlerini gerçekleştirebildiler. Borsanın tamamen kapanması ise 30 Kasım 2020'de oldu.[10]

Ağustos 2018'de Binance, diğer üç büyük borsa ile birlikte stable coin projesi için 32 milyon dolar topladı. stable coin fikrinin amacı Bitcoinin ve diğer popüler dijital varlıkların dalgalı fiyatlarına karşın stabil bir kripto para birimi sağlamaktır.[11]

Ocak 2019'da Binance, Visa ve Mastercard dahil olmak üzere banka ve kredi kartlarıyla kripto para satın alımlarını mümkün kılmak için İsrail merkezli ödeme işlemcisi Simplex ile ortaklık kurduğunu duyurdu. Satın alımlar Simplex'in yerel banka politikalarına tabidir ve Bitcoin, Ethereum, Litecoin ve Ripple'ın XRP'si ile sınırlıdır.[12]

7 Mayıs 2019'da Binance, bilgisayar korsanlarının yaklaşık 40 milyon ABD doları değerinde 7.000 Bitcoin çaldığı "büyük ölçekli bir güvenlik ihlalinin" kurbanı olduğunu açıkladı.[13] Binance CEO'su Changpeng Zhao, bilgisayar korsanlarının "yemleme (phishing), virüs ve diğer saldırılar dahil olmak üzere çeşitli teknikler kullandıklarını" ve işlemlerini "mevcut güvenlik kontrollerimizi geçecek şekilde" yapılandırdıklarını söyledi.[14] Binance, daha fazla para çekme ve para yatırma işlemlerini durdurdu ancak ticaretin devam etmesine izin verdi. Site, güvenli varlık fonu aracılığıyla müşterilere tazminat ödemeyi taahhüt etti.

21 Şubat 2020'de Malta Finansal Hizmetler Kurumu, Binance'e 'Malta merkezli bir kripto para' şirketi olarak atıfta bulunan medya raporlarına yanıt veren bir kamuoyu açıklaması yayınladı. Açıklamada, Binance'in "MFSA tarafından kripto para birimi alanında faaliyet gösterme yetkisine sahip olmadığı ve bu nedenle MFSA'nın düzenleyici denetimine tabi olmadığı" belirtildi. MFSA, "Binance'in Malta'da düzenleyici gözetim alanına girmeyen herhangi bir faaliyeti olup olmadığını değerlendirdiğini" ekledi.[15]

Binance ayrıca Hindistan'ın en büyük Kripto Para Borsası WazirX'i satın aldı ve launchpad aracılığıyla Matic Network'ün IEO'sunu da başlattı.[5]

28 Ekim 2020'de Forbes personeli, Binance ve Changpeng Zhao'nun (CZ olarak da bilinir) ABD regülatörlerini kasıtlı olarak aldatmak ve kripto para yatırımcılarından gizlice kâr elde etmek için tasarlanmış ayrıntılı bir kurumsal yapı oluşturduğunu iddia eden sızdırılmış belgeler yayınladı.[16]