BAKALIM PATTAYA SOKAKLARI GÜNDÜZ NASIL ? ~101

BAKALIM PATTAYA SOKAKLARI GÜNDÜZ NASIL ? Fotografci abimle Pattaya sokaklarina daldik. Insanlar Tayland`ta neler yapiyor. Gece devam eden olaylar gunduzde ay...

Tayland (Tayca: ประเทศไทย), resmî adıyla Tayland Krallığı, eski adıyla Siyam, Hindiçin yarımadasının orta kısmında bulunan Güneydoğu Asya ülkesi. Batıda Myanmar (1.800 km), doğuda Kamboçya (803 km), kuzeyde Laos (1.754 km) ve güneyde Malezya (506 km) ile sınırları bulunmaktadır. Güney kısmında Tayland Körfezi, batı kısmında ise Andaman Denizi yer verilmiştir.

Tayland 513.120 km² yüzölçümü ile dünyanın en büyük 51. ülkesidir. Nüfusu ise ortalama 67 milyondur ve bu Tayland'ı dünyanın en kalabalık 20. ülkesi yapmaktadır. Ülkenin başkenti ve en kalabalık şehri Bangkok'tur. Etnik Tayların yanı sıra Çin, Khmer, Laos ve Malay kökenli halklar da Tayland'da yaşamaktadır.

Ülkenin resmî dili Taycadır. Nüfusun % 95'lik bir bölümü Budizm dininin Theravada koluna mensuptur. Ayrıca animizm inanışı ve İslâm dîni de yaygındır.

Tayland Krallığı Parlamenter Monarşi ile yönetilmektedir. 2016 yılından beri tahtta bulunan Çakri Hanedanı mensubu kral Maha Vajiralongkorn [X.Rama] devlet başkanı ve silahlı kuvvetler başkanı unvanlarına sahiptir.
İçindekiler

    1 Tarihçe
        1.1 Sukotay Krallığı
        1.2 Ayutthaya Krallığı
        1.3 Thonburi Krallığı
        1.4 Rattanakosin Krallığı
        1.5 Anayasal monarşi
        1.6 Çağdaş tarih
    2 İdarî bölümler
    3 Coğrafya
        3.1 İklim
    4 Ekonomi
        4.1 Turizm
    5 Demografi
        5.1 Din
    6 Kültür
        6.1 Mutfak
        6.2 Eğlence
        6.3 Spor
    7 Dış linkler
    8 Kaynakça

Tarihçe

Tayland'da malum en eski insan yerleşimi 40.000 sene öncesine dayanmaktadır. Bölgedeki bilinen ilk uygarlıklar 6. Yüzyıldan itibaren yargı süre gelmiş Dvaravati Krallığı ve 8. Yüzyıldan itibaren hüküm sürmüş Sumatra kökenli Srivijaya Krallığıdır. 9. Yüzyıldan itibarense bölge Kamboçya merkezli Khmer İmparatorluğu'nun kontrolüne geçmiştir.[2]

Güney Çin'de bulunan Yünnan kökenli oldukları kabul edilen Taylar 10. Yüzyıldan itibaren bölgeye göç etmeye başlamışlar ve 12. Yüzyıl itibarıyla baskın nüfus olmuşlardır. Khmer İmparatorluğunun 13. Yüzyılda zayıflamaya başlamasıyla birlikte bölgede çeşitli Tay kent devletleri ortaya çıkmıştır.[2]
Sukotay Krallığı
Wat Mahathat - Sukhothai Tarih Parkı Buda görüntü.

Hindiçin bölgesinin büyük bölümünü kontrol eden Khmer İmparatorluğunun 13. Yüzyılda zayıflamaya başlamasıyla beraber bölgede muhtelif Tay şehir devletleri ortaya çıkmıştır.[2]

1238 senesinde kurulan Budist Sukhothai krallığı ilk mühim Siyam devleti olarak kabul edilmektedir. Aynı dönemlerde kurulmuş olan Chiang Mai merkezli Lanna krallığı diğer bir Siyam şehir devletidir.

Krallığın başkenti olan Sukhothai şehri ortalama 140 sene boyunca önemli bir tecim merkezi olmuştur. Şehirde oldukca sayıda tapınak ve saray inşa edilmiştir.

Uzun süren bir refah periyodu yaşayan Sukhothai krallığı, sonraki dönemlerde ortaya çıkmış olan rakip Siyam şehir devleti Ayutthaya Krallığı tarafınca 1378 senesinde işgal edilmiştir. Sukhothai krallığının sona ermesiyle birlikte Siyam'ın başkenti Ayutthaya şehri olmuştur.[2]
Ayutthaya Krallığı
Ayutthaya Krallığı saltanat sırasında Narai
Ayutthaya (Siam), c. 1686.
Kral Narai ve Fransız Cizvit, 1685 Lopburi'de ay tutulmasını gözlemledi.
Fransa Temsilcisi Narai.

1350 yılında kurulan rakip Siyam kent devleti Ayutthaya Krallığı zaman içinde topraklarını genişletmiştir. Uzun bir huzur dönemi devam eden Sukhothai ve Lanna krallıkları, Ayutthaya Krallığı tarafınca 1378 senesinde işgal edilmişlerdir. Sukhothai krallığının sona ermesiyle beraber Siyam'ın başkenti Ayutthaya şehri olmuştur.

Asya'daki en önemli tecim merkezlerinden biri haline gelen Ayutthaya şehri başta Portekiz olmak suretiyle birçok Avrupa ülkesi ile ticari faaliyette bulunmuştur. 1700 yılında 1 milyon kişilik bir nüfusa ulaşmıştır ve dünyanın en kalabalık şehirlerinden birisi olmuştur.

Yaklaşık 400 yıl süren bir refah döneminin peşinden Ayutthaya şehri komşu Myanmar'dan gelen istilacılar tarafından 1767 senesinde işgal edilmiş ve tamamıyla yakılıp yıkılmıştır.[2]
Thonburi Krallığı
Thonburi Krallığı
Büyük Taksin anıtı, Kral Taksin heykeli ve Chanthaburi'deki dört güvenilir askeri heykeli
Harita, Kral Taksin'in geç döneminde Thonburi Krallığı bölgelerini göstermektedir.

Ayutthaya'nın işgalinden sonrasında kabiliyetli bir askeri lider olan Chao Tak asker toplamış ve yalnızca yedi ay sonra şehri almıştır. Ardından Taksin adıyla kendisini kral duyuru etmiş ve başkenti günümüzde Bangkok sınırları içinde yer alan Thonburi'ye taşımıştır. Kaybedilen toprakların büyük bölümünü geri alan Kral Taksin Thonburi Krallığını kurmuştur ve birkaç sene sonrasında General Chao Phraya Chakri tarafınca bir darbe sonucu idam edilmiştir. Darbeden sonrasında General Chao Phraya Chakri kendisini I.Rama adıyla kral duyuru etmiştir.
Rattanakosin Krallığı

Chao Phraya nehrinin batı kıyısında bulunan Thonburi Burma'dan gelebilecek saldırılara karşı korunmasız olduğundan, I.Rama başkenti nehrin şark kıyısındaki Rattanakosin'e taşımıştır. Rattanakosin Krallığının başkenti olmuş olan bu bölge doğuya kazılan bir kanal yardımıyla bir ada halini almıştır ve Bangkok'un temelleri burada atılmıştır. Günümüzdeki Tayland kralı X. Rama, Bangkok'u kuran I. Rama'nın da dahil olduğu Çakri Hanedanına mensuptur.[2]
III. Napolyon 1864'te Fontainebleau Sarayı'nda Siyam mesajı aldı.

Avrupa ülkelerinin Hindiçin bölgesinde kolonileştiremedikleri tek ülke, Mongkut olarak malum kral IV. Rama'nın izlediği denge politikaları yardımıyla Tayland olmuştur. Hayatı meşhur Kral ve Ben filminde işlenmiş olan Mongkut Fransa ve İngiltere'nin arasındaki rekabetten yararlanmıştır ve bu sayede Tayland, komşuları Burma, Kamboçya, Laos ve Vietnam'ın aksine asla bir Avrupa kolonisi olmamıştır. Bu durum günümüzde dahi Taylar için büyük bir gurur deposudur.[2]

Çulalongkorn olarak da bilinen Kral V. Rama ülkesini batı standartlarına getirmek için önemli reformlara imza atmıştır ve bu nedenle Tay toplumunda kendisine karşı büyük bir hürmet beslenmektedir. Neredeyse bir yarı-allah olarak kabul edilen Çulalongkorn'un heykelleri kimi tapınaklarda Buda heykelleri ile yan yana bulunmaktadır. Çulalongkorn babasının balans politikasını devam ettirmiştir, ancak Tayland bu dönemde toprak yitirilmesine uğramıştır. Başta Mekong nehrinin doğusunda yer edinen günümüz Laos sınırları içindeki bölge ve Malay Yarımadası olmak suretiyle, daha ilkin Siyam sınırları arasında bulunan bazı bölgeler Avrupalı devletlerin yönetimine geçmiştir ve Tayland günümüzdeki sınırlarına çekilmiştir.[2]
Wat Phra Kaew, Rattanakosin dönemi mimarisi
Anayasal monarşi

Prajadhipok olarak da bilinen Kral VII. Rama Tayland'ı mutlakiyetle yöneten son kral olmuştur. 1932 senesinde kansız bir inkilap sonucunda mutlak monarşiden parlamenter monarşiye geçilmiştir. 1939 yılında ise ülkenin adı Siyam yerine Tayland ile değiştirilmiştir.[2]

II. Dünya Savaşı esnasında Tayland kısa bir dönem Japon İmparatorluğu işgali altında kalmıştır. Japonların, daha ilkin Fransız ve İngiliz devletlerine kaybedilen toprakları geri kazanma vaadi üstüne Tayland Mihver Devletlerine katılmış ve 1942 yılında Müttefik Devletlere harp ilan etmiştir. Bu dönemin izleri Kanchanaburi şeklinde şehirlerde gözlenebilir. Bu şehirdeki meşhur Kwai Köprüsünün inşası esnasında 200.000 Asyalı işçi ve 60.000 harp esiri ölmüştür.[2]

1946 senesinde VIII. Rama unvanlı Kral Ananda Mahidol'un yatağında silah ile öldürülmüş olarak bulunması üzerine başlamış olan tartışmalar sivil anayasal hükümetin zayıflamasında etken olmuş ve Tayland'da askeri yönetimin yine işbaşına gelmesini hızlandırmıştır. Mareşal Plaek Phibunsongkhram'ın 1948'de yine başbakanlığa getirilmesiyle beraber Tayland Soğuk Savaş boyunca Amerika Birleşik Devletleri müttefiki olmuş ve askerî darbelerin damgasını vurduğu bir devre geçirmiştir.[2]
Çağdaş tarih

Thai Rak Thai partisinin lideri olan eski polis memuru Taksin Şinavatra'nın 2001 senesinde başbakan seçilmesi ülkenin yakın dönem geçmişine damgasını vuracak bir büyüme olmuştur.[3]

Güney Tayland'daki Pattani ili ve civarındaki bölgelerde yaşayan Malay kökenli müslümanların bir bölümü, 2001 senesinde otonomi talebiyle silahlı mücadeleye başlamıştır. Chakri Hanedanı kralları tarafınca işgal edilmeden ilkin Pattani Sultanlığı adında bağımsız bir krallığın bulunduğu bölge, Tayland hükümetlerinin asimilasyon politikalarına karşı tepkinin odağı olmuştur. Daha sonra Yala ve Narathiwat illerine de sıçrayan sertlik dalgası günümüze değin hız kesmeden devam etmektedir.[4]

2004 Hint Okyanusu depremi ve tsunamisi esnasında en çok can kaybı yaşanmış olan ülkelerden birisi de Tayland olmuştur.[5] Felaket sonrasında ülkenin gezim endüstrisi de büyük ziyan olmuştur.

Askerler tarafınca yönetime yapılmış son olarak müdahale olan 2006 Tayland darbesi başbakan Taksin Şinavatra yurtdışında iken yapılmıştır.[6] Büyük çapta yolsuzluk yapmakla suçlanan[7] devrik başbakan hâlen sürgünde yaşamaktadır.
UDD, 2010'da protesto

Darbe döneminden sonrasında Tay topluluğunda derin bir kamplaşma meydana gelmiştir. Bangkok merkezli orta kesim ve burjuvazi Sarı Gömlekliler olarak da bilinen PAD içerisinde, özellikle kuzey ve kuzeydoğudaki kırsal kesimlerde yaşayan Taksin yanlıları ve öteki diyet muhalifleri ise Kırmızı Gömlekliler olarak da malum UDD içerisinde örgütlenmişlerdir.[8] İki kesim muhtelif zamanlarda birbirleriyle ve emniyet kuvvetleriyle yüz yüze gelmiştir.

Darbe daha sonra meydana getirilen seçimlerde yönetime Taksin yanlısı Samak Sundaravej'in gelmesi üzerine[9] Sarı Gömlekliler büyük protesto gösterileri düzenlemiş ve Suvarnabhumi Uluslararası Havaalanını haftalarca işgal etmişlerdir.[10] Olaylar ondan sonra seçimlerde hile yapıldığı gerekçesiyle anayasa mahkemesi Samak Sundaravej'in görevine son vermiş[11] ve Sarı Gömleklilerin olumlu bakmış olduğu Demokrat Parti lideri Abhisit Vejjajiva başbakanlık görevine getirilmiştir.[12]

Ancak bu değişiklikten memnun olmayan Kırmızı Gömlekliler Bangkok kent merkezini aylarca işgal altında tutmuşlardır. 2010 Mayıs ayında doruğa ulaşan sertlik dalgası sonucunda yüze yakın sivil ve asker ölmüştür. Bangkok'ta büyük bir maddi zarar meydana gelmiş ve gezim endüstrisi de büyük darbe almıştır.[13]
Yingluck Shinawatra, Tayland'da Başbakan olan ilk kadın.

Olaylar ondan sonra erken seçime gidilmesi kararlaştırılmıştır. 3 Temmuz 2011 tarihinde yapılan seçimleri Taksin yanlısı Pheu Thai partisi kazanmıştır. Devrik lider Taksin Şinavatra'nın kız kardeşi Yingluck Şinavatra ülkenin ilk hanım başbakanı olmuş ve bir koalisyon hükûmeti kurulmuştur.[14]

2013 yılı Kasım ayında, Sarı Gömlekli göstericiler başbakan Yingluck Şinavatra'nın istifası talebiyle başkent Bangkok'ta sokak gösterileri düzenlemeye ve devlet binalarını işgal etmeye başlamışlardır. Başbakanı Şinavatra, ülkede günlerdir süren gösteriler üstüne 9 Aralık tarihinde parlamentoyu feshettiğini duyurmuş ve seçim çağrısı yapmıştır.[15]
İdarî bölümler

Tayland 76 ilden oluşmaktadır. Her il ilçelere, ilçeler ise alt ilçelere bölünmüştür. 2006 yılı itibarı ile 877 ilçe bulunmaktadır. Bangkok ise 50 ilçeye haizdir..[16]
Coğrafya
Kuzey Tayland, Chiang Mai bir dağ tepe.

Tayland 6 coğrafi bölgeden oluşmaktadır. Bu yerler Kuzey Tayland, Kuzeydoğu Tayland, Güney Tayland, Batı Tayland, Orta Tayland ve Doğu Tayland'dır.[17]
İklim

Tayland tropik iklime sahip bir ülkedir. Mevsimler kabaca üçe ayrılmaktadır. Kasım ve Şubat ayları arasındaki devre serin mevsim olarak adlandırılmaktadır. Bu mevsimde ısı ve rutubet aşırı yüksek değildir ve yağışlı gün sayısı azdır. Mart ve Nisan ayları arasındaki devre sıcak mevsim olarak adlandırılmaktadır. Bu döneme yüksek ısı ve rutubet damgasını vurur. Mayıs ve Ekim ayları arasındaki dönem ise yağışlı mevsim olarak adlandırılmaktadır. Bu dönemde muson yağmurları etken olur.[18]
Ekonomi
Başkent Bangkok bununla birlikte ülkenin en büyük şehri ve ekonomik ve finansal merkezidir
Başkent Bangkok bununla beraber ülkenin en büyük şehri ve ekonomik ve finansal merkezidir
Turizm
Ana madde: Tayland'da turizm
Koh Ngai, Krabi

Dünya'nın en gezinsel ülkelerinden birisi olan Tayland 2011 yılında 20 milyona yakın ziyaretçiyi ağırlamıştır.[19] Turizm ülke ekonomisinin yaklaşık % 6.7'sini oluşturmaktadır.[20]

Ülkenin turizm merkezi başkent Bangkok şehridir. Suvarnabhumi Uluslararası Havaalanı vesilesiyle her sene milyonlarca gezgin ülkeye giriş yapmaktadır. Bangkok'taki Büyük Saray ve Wat Pho benzer biçimde tarihi yapıların ve müzelerin büyük bölümü Ko Rattanakosin bölgesinde bulunmaktadır. Çin Mahallesi ve Dusit zamanı eserler açısından varlıklı öteki bölgelerdir. Siam bölgesi Bangkok'un merkezi olarak kabul edilmektedir ve Tayland'ın en yüksek binası olan Baiyoke Kulesi II'ye de ev sahipliği yapmaktadır.Sukhumvit ve Silom gibi bölgelerde çok sayıda alışveriş merkezi ve otel bulunmaktadır. Sırt çantalı gezginler ise ünlü Khao San Road bölgesini tercih etmektedirler.[21] Ulaşım için raylı sistemlerim ve taksilerin yanı sıra Tuk-Tuk adı verilen araçlar da kullanılmaktadır.[22]
Tayland'a birçok turisti çeken kültürel bir anıt
Wat Arun, Bangkok
Vat Phrakeo, Bangkok
Wat Phrathat Doi Suthep, Chiang Mai

Bangkok'tan günübirlik turlarla gidilebilen Kanchanaburi şehri başta Kwai Köprüsü olmak üzere mühim II. Dünya Savaşından kalma eserlere ev sahipliği yapmaktadır. Evcil kaplanların barındığı meşhur Kaplan Tapınağı da bu bölgede yer almaktadır.[23]

Tayland'ın zengin zamanı geçmişi Ayutthaya[24] ve Sukhothai[25] antik şehirlerinde gözlemlenebilir. Her iki şehirde de antik Siyam krallıklarının muhteşem günlerinden kalma önemli tapınaklar ve heykeller bulunmaktadır.

Bangkok'a yaklaşık bir saat mesafede bulunan ve Chonburi iline bağlı olan Pattaya ülkenin en gezinsel şehirlerindendir.[26] Günümüzde daha çok seks turizmi ile özdeşleşmiş olsa da aileleri de kendine çekmeye adım atmıştır. Pattaya yakınlarındaki Ko Samet[27] ve Ko Chang[28] adaları da önemli gezim merkezlerindendir.

Tropik bir iklime sahip olan Tayland'ın adaları ve plajları Dünya'nın en güzellerinden olarak kabul edilmektedir. Andaman denizinde bulunan Phuket Tayland'ın en büyük ve turistik adasıdır.[29] Phuket civarlarındaki Phang Nga Körfezi denizden yükselen yüzlerce kalker tepesi ile meşhurdur.[30] Krabi bölgesi[31] ve The Beach filminin çekildiği Phi Phi Adaları öteki ünlü gezim merkezlerindendir.[32]

Başta Andaman denizi olmak üzere Tayland'ın büyük bölümü dalış turizmi için son aşama elverişlidir. Similan Adaları Dünya'nın en ünlü dalış bölgelerindendir birisidir.[33]

Tayland Körfezinde bulunan Samui takımadaları diğer bir önemli turizm bölgesidir. Grubun en büyük adası olan Ko Samui her kesimden ziyaretçiyi ağırlamaktadır.[34] Her ay dolunay gecesinde yapılan Full Moon Party ile meşhur olmuş Ko Pha Ngan adası ise daha çok sırt çantalı gezginleri kendisine çekmektedir.[35] Grubun en küçük adası olan Ko Tao ise Tayland'ın mühim dalış merkezlerindendir.[36]

Kuzey Tayland'da bulunan Chiang Mai, Chiang Rai ve Mae Hong Son şeklinde kentler ise dağ kabilesi yürüyüşleri ile ünlüdürler. Bu turlarda Akha, Mon, Hmong, Karen, Lahu şeklinde dağ kabilelerinin köyleri ziyaret edilmektedir.
Demografi

Temmuz 2012 itibarı ile Tayland'ın nüfusu 67.091.089 kişiden oluşmaktadır.[37] Etnik Taylar nüfusun yaklaşık % 75'ini oluşturmaktadır. Çin asıllı Taylar ise % 14 civarındadır. Geri kalan % 11 ise Khmer, Lao, Malay gibi gruplardan oluşmaktadır. Ayrıca bilhassa kuzey Tayland sınır kesimlerinde Akha, Mon, Hmong, Karen, Lahu benzer biçimde dağ kabilelerine mensup azınlıklar yaşamaktadır.[38]

    gtd

Tayland büyük kent ve merkezleri
[39][40]
    Sıra     Şehir adı     İl     Nüfus     Sıra     Şehir adı     İl     Nüfus     
Bangkok
Bangkok

Nonthaburi
Nonthaburi
    1     Bangkok     Bangkok     5,686,646     11     Pattaya     Chonburi     117,371     Pak Kret
Pak Kret

Hat Yai
Hat Yai
2     Nonthaburi     Nonthaburi     255,793     12     Nakhon Si Thammarat     Nakhon Si Thammarat     104,948
3     Pak Kret     Nonthaburi     189,258     13     Nakhon Sawan     Nakhon Sawan     84,122
4     Hat Yai     Songkhla     159,627     14     Laem Chabang     Chonburi     82,960
5     Chaophraya Surasak     Chonburi     132,172     15     Rangsit     Pathum Thani     81,084
6     Nakhon Ratchasima     Nakhon Ratchasima     131,286     16     Phuket     Phuket     78,923
7     Udon Thani     Udon Thani     131,192     17     Nakhon Pathom     Nakhon Pathom     77,651
8     Chiang Mai     Chiang Mai     131,091     18     Ubon Ratchathani     Ubon Ratchathani     77,306
9     Surat Thani     Surat Thani     130,114     19     Chiang Rai     Chiang Rai     74,226
10     Khon Kaen     Khon Kaen     120,045     20     Phitsanulok     Phitsanulok     68,898
Din

Budizm ülkenin resmî dinidir. Ülke nüfusunun yaklaşık %95'i Budizmin Theravada koluna mensuptur. Tayland Budizmi animizm, Hinduizm ve Konfüçyüsçülük inanışları ile iç içe geçmiştir.[41] Nüfusun yaklaşık %5'i ise Müslümandır. İslam dini bilhassa ülkenin güneyindeki Pattani şeklinde bölgelerde yaygındır. Tayland'da Hristiyanlık, Sihizm ve Hinduizm dinlerine mensup halklar da yaşamaktadır. Tayland'daki Yahudilerin zamanı ise 17.Yy'a kadar uzanmaktadır.[42]
Budist keşişler her sabahın körü saatlerde ellerindeki taslarla kapı kapı dolaşarak yemek ve bağış toplarlar.

Theravada Budizmi'nin kültür üstünde yoğun bir etkisi vardır. Erkek çocukların birkaç ay boyunca Budist manastırlarında kalmaları beklenmektedir. Budist keşişler her sabah erken saatlerde ellerindeki taslarla kapı kapı dolaşarak yiyecek ve bağış toplarlar. Kadınların Budist keşişlere dokunmaları yasaktır.[43]

Wat adı verilen Budist tapınaklarının toplumda önemli bir yeri vardır. Bu tapınaklarda insanoğlu ibadet etmenin yanı sıra gönüllü olarak çalışarak topluma hizmet ederler. Budist tapınaklarına girmeden ilkin ayakkabıları çıkartmak gerekmektedir. Tapınaklarda şort, kolsuz t-shirt, mini etek gibi kıyafetleri giymekten kaçınmak gerekir. Ayak insan vücudunun en değersiz yeri olarak kabul edildiği için, ayak tabanının Buda heykellerine veya diğer insanlara dönük olmaması gerekmektedir. Baş insan vücudunun en mübarek noktası olarak kabul edilir, bundan dolayı evlatların başını okşamak hoş karşılanmaz.[43]

Güneydoğu Asya'daki erken dönem inanış biçimi olan animizmin hâlen büyük tesiri vardır. Bu inanışa göre her türlü her nesne bir ruhi varlık veya ruh tarafınca yönetilir. Hemen her Tayland evinin önünde bulunan ve ruh evi olarak malum kuş kulübesi benzeri yapılar, evvelde evin inşa edildiği arazide yaşadıklarına inanılan ruhlar için tahsis edilirler. Ruhları mutlu kılmak için bu yapılara tertipli olarak adaklar adanır. Aksi takdirde ruhlar eve gelmiş olarak huzursuzluk çıkartabilirler. Ayrıca Tay toplumunda hayaletlere de yoğun bir şekilde inanılır.[44]
Bangkok'taki ünlü Wat Phra Kaew tapınağının duvarları Ramakien destanın resimleri ile süslenmiştir.

Güneydoğu Asya'da uzun zaman baskın din olmuş Hinduizm'in de kültür üzerinde tesiri vardır. Ganeşa gibi kimi Hindu tanrıları Tay topluluğunda oldukca büyük saygı görürler. Ünlü Hindu destanı Ramayana'nın Tay versiyonu olan Ramakien Tayland kültüründe mühim bir yere sahiptir. Bangkok'taki meşhur Wat Phra Kaew tapınağının duvarları Ramakien destanın resimleri ile süslenmiştir. Ayrıca Tayland'ın millî sembolü olan Garuda Hint mitolojisine göre tanrı Vişnu'nun bineğidir.[45]

Nüfusun % 14'ünü oluşturan Çin asıllı Taylar da kendi dini geleneklerini sürdürmektedirler. Bangkok'taki Çin Mahallesi ve Phuket Kasabası gibi Çin kökenli Tayların yoğun olarak yaşamış olduğu bölgelerde Taoizm, Konfüçyüsçülük ve Mahayana Budizmi inanışlarına adanmış tapınaklar bulunmaktadır. Merhamet Tanrıçası Guan Yin'e adanmış tapınaklar özellikle yaygındır. Taoist Vejetaryen Festivali bilhassa Phuket'teki Çin kökenli Taylar tarafından her yıl görkemli bir halde kutlanmaktadır.
Kültür

Tayland kültürü Hindistan, Çin, Kamboçya, Laos, Myanmar ve öteki Güneydoğu Asya ülkeleri kültürlerinden yoğun bir halde etkilenmiştir.
Budizm'de görevlendirilmeden önce Taylandlı çocuklar Songkran Festivali'nde büyüklerine saygı duyuyorlar.

Tayland'da insanlar birbirlerini selamlarken veya yakarış ederken avuç içlerini birleştirir ve başlarını öne eğerler. Wai adı verilen bu selamlama biçimi Hindistan kökenlidir.

Tayland'da ikili bir sıradüzen sistemi vardır. Buna bakılırsa ergenler yaşlılara, fakirler zenginlere, öğrenciler öğretmenlere vb mutlaka hürmet işaret etmek zorundadırlar.

Tayland kültüründe anne, baba ve öteki aile büyüklerine saygının büyük önemi vardır. Çocuklar ailelerine yardımcı olmakla yükümlüdürler. Tayland'daki seks turizminin en mühim sebeplerinden biri de, bilhassa Isan gibi fakir kırsal kesimlerde yaşayan hanımefendilerin ve kathoeylerin ailelerine yardımcı olmak için fuhuş sektörüne dahil olmalarıdır.

Tayland'da bir çok Hindu veya Budist kökenli birçok festival kutlanmaktadır. Tayland yeni yılında meydana getirilen su festivali Songkran ve su ruhlarını onurlandırmak için meydana getirilen Loi Krathong önemli festivallerdendir.[46]

Tayland kralları bölgedeki eski allah-kral geleneğinin de etkisiyle son derece fazla saygı görmektedirler. Krala hakaret etmek yada eleştirmek yasaktır. Bu kurala uymayan Taylar veya yabancılar lese-majesty yasası sebebiyle hapis cezasına çarptırılabilirler.[47]
Tayland'daki yerel okul evlatları Muay Thai'yi gösteriyor

Tayland kültüründe başkalarına karşı hoşgörü göstermek ve çatışmadan kaçınmak son derece önemlidir. İnsanları eleştirmek, azarlamak, kavga etmek son aşama ayıp sayılmaktadır.[47]

Tayland'da LGBT bireylere karşı da büyük bir tolerans gösterilmektedir. Kathoey adı verilen transseksüel ve travestiler dışlanmadan her türlü işte çalışabilmektedirler. Ayrıca kathoey kabareleri ve güzellik yarışmaları da son derece meşhurdur.[48]

Sanuk ismi verilen kavram Tayland kültüründe önemli bir yer tutmaktadır. Buna göre çalışılan işi mutlaka keyifli bir hale getirmek gerekmektedir. Aksi takdirde iş sıkıcı ve tekdüze olacaktır.

Batılı devletlerin Hindiçin'de tek kolonileştiremedikleri ülke Tayland olmuştur ve bu Tay halkı için büyük bir gurur kaynağıdır. Batılılar farang olarak adlandırılmaktadırlar.
Mutfak
Ana madde: Tayland mutfağı

Hint, Çin ve Güneydoğu Asya mutfaklarının bir karışımı olan Tayland mutfağı dünya genelinde meşhurdur. Hindistan cevizi şeklinde meyveler ve baharatlar yemeklerde yoğun bir şekilde kullanılır.[49] Tayland mutfağı güçlü aromatik unsurlar ihtiva eden yemekleriyle tanınır. Tayland mutfağında baharatlar çok yaygın kullanılmaktadır. Diğer Asya mutfaklarında olduğu gibi Taylandlı şefler de yemeklerde balans, ayrıntılar ve çeşitliliğe çok önem verirler. Tayland yemeklerinde, her bir yemekte ya da tüm sofrada, ekşi, tatlı, tuzlu ve acı olmak suretiyle dört ana lezzetin dengesi gözetilir.[50]

    Pad Thai

    Pad Grapow Gai

    Tom yum

    Tom yam keow teow

    Phanaeng

    Som tam

    Khao niao mamuang

Tayland Mutfağı ile komşu ülkelerin mutfakları ve yiyecek ile alakalı gelenekleri yüzyıllar süresince karşılıklı olarak bir etkileşim arasında olmuşlardır. Bölgesel farklılıklar genelde sınırlarının iki yakasında benzer coğrafya klima ve etnisiteye haiz komşu eyaletleri birbiriyle ilintilendirir. Örneğin güney Tayland yemeklerinde hindistan cevizi sütü ve taze zerdeçal kullanılırken kuzeydoğu yemeklerinde genellikle Misket limonu suyu kullanılır. Kuzeydoğu Tayland (Isan) mutfağı Güney Laos mutfağıyla benzerlik göstermesine rağmen Kuzey Tayland mutfağı Kuzey Laos mutfağıyla ve Burma'daki Shan eyaleti mutfağı ile pek oldukça ortak yemeğe sahiptir. Tayland'da yenen popüler yemeklerin pek çoğu Çin kökenli Tayland'lıların çoğunluğunu oluşturan "Teochew" halkı tarafından tanıtılmış Çin kökenli yemeklerdir.[51][52] Bunlara misal olarak Chok (pirinç peltesi), Kuai-tiao rat na (kızarmış pirinş eriştesi) ve Khao kha mu (pirinçli domuz kapama) gösterilebilir. Çinliler ek olarak çin tavası kullanımını, tavada ve kızgın yağda pişirme tekniklerini, erişte yi, istridye sosu ve soya fasulyesi ürünlerini de Tayland'a getirmişlerdir.[53] Kaeng kari (sarı köri)[54] ve Kaeng matsaman (massaman körisi) şeklinde yemekler Hint ve İran mutfaklarından Tayland'a uyarlanan yemeklerdir.[55][56]

Ayrıca 2011 senesinde CNN tarafından hazırlanan "Dünyanın en lezzetli 50 yiyeceği" listesinde som tam 46. Sırada, nam tok mu 19. Sırada, tom yam kung 8. Sırada yer almış, massaman körisi ise dünyanın en lezzetli yiyeceği olarak 1. Sırada gösterilmiştir.[57] Yine CNN tarafından birkaç ay sonra düzenlenen okuyucu anketinde ise mu nam tok 36., kızarmış Tayland pirinci 24., yeşil köri 19., massaman körisi 10., som tam, pad Thai ve tom yam kung 6,5 ve 4. Sırada çıkmıştır.[58]
Eğlence
Tony Jaa
Lalisa Manoban

2000'li yıllardan sonra Tayland filmleri uluslararası alanda tanındı ve uluslararası ilgi görmüş oldu. Özellikle Tony Jaa gibi dublör dövüş sanatları filmleri. Ong Bak[59][60][61], Koruyucu, Ong Bak 2, Ong Bak 3.Ong Bak ve Koruyucu adlı iki film dünya çapında 47 milyon doların üzerinde kazanç elde etti. Ve ayrıca ABD gişede.[62] Uluslararası olarak oldukca ünlü dövüş sanatları filmleri hariç. Korku filmleri Asya'da da popüler Shutter (2004), daha sonra aynı ismi taşıyan 20th Century Fox tarafından uyarlanmış ve çoğaltılmıştır.[63] The Uneeable (2006), Alone (2007), Body (2007), Coming Soon (2008), 4bia (2008), Phobia 2 (2009), Ladda Land (2011), The Swimmer (2013). Tayland filmleri ayrıca, Güneydoğu Asya'da ve Asya'daki diğer ülkelerde oldukca başarı göstermiş olan Pee Mak (2013)[64] şeklinde korku filmlerine romantik komediler ekleyerek yenilik yaratmayı başlattı. Pee Mak'in dünya genelinde 33 milyon dolardan fazla satışları var (özellikle Asya'da).[65] Buna ek olarak, Bad Genius (2017) Asya'da popüler. Ve 42 milyon doları aştı. Tüm zamanların en başarılı Tayland filmidir.[66]

Tayland eğlence endüstrisinde Film ülkede oldukça iyi büyüdü. Luk Thung dans sanatçısı Pumpuang Duangjan (1961-1992) şeklinde dans sanatçıları da popülerdir.[67][68] Bugün, dans sanatçıları Tayland'da hala popüler. Ve daha internasyonal bir üne sahip olan, 2004-2007 yılları arasında meşhur olan dans-pop sanatçısı Tata Young.Lalisa Manoban ve Ten Lee benzer biçimde Dans-pop sanatçıları şeklinde dünya çapında üne kavuştu.[69]

Lakhon(Tay tv pembe dizisi), Tayland ve Tayland haricinde popüler hale geldi[70][71], Ugly Duckling (2015), U-Prince (2016), Khluen Chiwit (2017), The Crown Princess (2018), My Ambulance (2019), My Husband in Law (2020). Genç Lakhon, SOTUS: The Series (2016),The Gifted (2018), 2gether: The Series (2020).
Spor
Muay Thai
Ram Muay, dövüş öncesi ritüelleri.
Bangkok'taki Muay Thai maçı.
Buakaw, meşhur internasyonal muay thai uygulayıcıları.

Asıl ismi Muay Thai olan Tayland boksu da dünyaca ünlüdür ve Tayland'daki en popüler spor dallarından biridir. Muay Thai'de eller, dirsekler, tekmeler ve dizler temel saldırı tekniklerinde kullanılmaktadır. Muay Thai'de tekme, yumruk ve blokların hepsinde tüm bedenin kalçanın dönüşüyle beraber kullanılması söz konusudur ve bu tekniklere diğer savaş sanatlarından daha yavaşlık vermekle birlikte daha büyük bir güç kazandırmaktadır, Muay Thai, "diz, dirsek, yumruk ve tekme" vuruşlarından ötürü 8 organ dövüşü olarak da adlandırılır.[72] Geleneksel Muay Thai, Muay Boran ve Bando sistemlerinde kafa vuruş teknikleri de olduğu için bazen 9 organ sistemi olarak da isimlendirilir, Tayland'da uygulanan profesyonel sistem dövüşleri için ise "Lumpini, Rachandamnern, TV 7 vb." benzer biçimde özel olarak inşa edilmiş stadyumlar mevcuttur. Bunlar içinde bilhassa Rachandamnern dünyada yalnızca "Boks" amacı için inşa edilmiş en büyük stadyumdur. Buralarda her hafta gün aşırı dövüşler düzenlenir ve yoğun olarak ilgi çeker. Buakaw Banchamek, Samart Payakaroon benzer biçimde meşhur uygulayıcılar. Ayrıca Formula 1'de 2019 ve 2020 sezonlarında yarışan Alexander Albon da Taylandlıdır.[73][74][75] Ayrıca Tayland, elektronik sporları (espor) resmi bir spor dalı olarak tanımıştır.[76]
Önceleri Çin'in güneybatısında yaşayan Taylar ilerleyen devre içinde Güneydoğu Asya'ya göç etmişlerdir. "Koyu kahverengi" anlamındaki siyam sözcüğüyle betimlenen Tayland halkına ait ilk buluntulara Kamboçya sınırları içindeki Angkor Vat tapınağında rastlanmıştır.[1] Siyamın Sanskritçe syam sözcüğünden türediğine ilişkin görüşler de bulunmaktadır. Batılıların siyam sözcüğünü kullanmaları ise 15. Yüzyılda bölgeye gelen Portekizlilerle başlamıştır.

Turizm, Tayland Krallığı'na ekonomik bir katkı sağlar. 12 trilyon baht GSYİH'ya doğrudan katkıda bulunan turizm geliri tahminleri bir trilyon baht (2013) 2.53 trilyon baht (2016) içinde değişiyor.[1][2] Dolaylı seyahat ve turizm gelirleri dahil edildiğinde, 2014 toplamının Tayland'ın GSYİH'sinin % 19,3'üne (2,3 trilyon baht) eşdeğer olduğu tahmin edilmektedir.[3] Turizmin GSYİH'ye fiili katkısı bu yüzdelerin altındadır bu sebeple GSYİH gelirle değil katma değerle ölçülür. Tayland'ın gezim endüstrisinin katma kıymeti bilinmemektedir (katma değer, gelir eksi girdi alımıdır). Ulusal Ekonomik ve Sosyal Kalkınma Konseyi Ofisi'nin 2019 genel sekreterine nazaran, hükümet, gezim sektörünün 2019'daki % 20'den 2030'a kadar GSYİH'nın % 30'unu oluşturacağını öngörüyor.[4]

Turizm ve Spor Bakanlığı'na bağlı bir devlet kuruluşu olan Tayland Turizm Otoritesi (TAT), Tayland'ı uluslararası alanda tanıtmak için "Muhteşem Tayland" sloganını kullanıyor. 2015 senesinde bu, "Kadınları Keşfedin" kampanyasıyla tamamlandı.[5]
İçindekiler

    1 Tarihi
    2 Genel Bakış
    3 Uluslararası sıralamaları
    4 Kaynakça
    5 Dış bağlantılar

Tarihi

Tayland'ın 1950'lerin sonlarına kadar organize gezim endüstrisi yoktu. O dönemde Bangkok, yılda 40.000 yabancı ziyaretçisine hizmet vermek için sadece 871 turist standardında odaya sahipti. 1959'da ilk devlet gezim otoritesi kuruldu. 1960'ların başında, Don Mueang Havaalanı'nda, jet uçaklarını barındırabilecek bir pist tamamlandı. Bangkok ondan sonra Vietnam'da vazife meydana getiren Amerika birlikleri için onaylanmış Ar-Ge konumlarından biri oldu. 1967'de yaklaşık 45.000 asker ziyaret edilirken, Tayland merkezli tam zamanlı ABD birliklerinin sayısı 1969'da 45.000'e yükseldi. 1960'ların ortalarında Bangkok otel odalarının sayısı 7.000'e ulaştı. ABD birliklerinin varlığı, Yeni Phetchaburi Yolu'nu barlar, masaj salonları, genelevler ve kulüplerden oluşan bir "Amerikan şeridi" haline getirdi. ABD 1970'lerde Tayland'dan ayrıldıktan sonra, cinsellik endüstrisi sivil bir müşteriyi barındıracak şekilde tekrar paketlendi. 1979'a gelindiğinde, senelik yabancı ziyaretçi sayısı 600.000'i aştı ve 21. Yüzyılın başında 12 milyona yükseldi.[6]
Genel Bakış
Phra Nakhon Khiri Historical Park'ta havaifişek, Phetchaburi
A mythical Kinnon, Wat Phra Kaew, Bangkok
Wat Phra Si Sanphet, Ayutthaya

1960'larda turizmin artmasının sebepleri arasında, istikrarlı siyasal atmosfer ve internasyonal hava taşımacılığının bir yol ayrımı noktası olarak Bangkok'un gelişmesiydi.[7] Otel sektörü ve perakende sektörü, gezgin talebi sebebiyle süratli bir halde genişledi. Vietnam Savaşı esnasında 1960'larda dinlenmek ve iyileşmek için (Ar-Ge) gelen Amerikalı GI'lerin varlığıyla daha da güçlendi.[8] Bu zaman zarfında, dünya çapında yaşam standartları yükseldikçe ve hava taşımacılığı sektörüne yeni teknolojinin girmesiyle gezi daha hızlı ve daha güvenli hale geldikçe uluslararası turizm yeni trend haline geliyordu.[9]

2015 senesinde ASEAN ülkelerinden 6,7 milyon kişi geldi ve sayının 2016'da 8,3 milyona çıkarak 245 milyar baht üretmesi planlanıyor. Batılı turistlerin en büyük sayısı Rusya (% 6,5), İngiltere (% 3,7), Avustralya (% 3,4) ve Amerika'den (% 3,1) geldi.[10] Tayland'daki turistlerin ortalama % 60'ı geri dönen ziyaretçilerdir.[11] En yoğun dönem Aralık'tan Şubat'a kadardır.

2014 senesinde 4,6 milyon Çinli ziyaretçi Tayland'ı ziyaret etti.[12] 2015 yılında Çinli turistler 7,9 milyon veya bütün internasyonal turistlerin % 27'tepsi oluşturdu. 2016 yılında 8,75 milyon Çinli turist Tayland'ı ziyaret etti.[13][14] 2017'de Tayland'a gelen turistlerin % 27'si Çin'den geldi.[15] Tayland, 2015'te 2,2 trilyon baht ve 2016'da 2,3 trilyon olan gezim geliri hedefini karşılamak için büyük ölçüde Çinli turistlere güveniyor.

TAT, 2019'da 1,9 milyon Hint turistin ziyaret ettiğini, 2018'e bakılırsa% 22 artışla 84 milyar baht gelir elde ederek% 27 artış sağladığını tahmin ediyor.[16]

Tayland hükümeti, yabancı ziyaretçileri ağırlamak için, başlıca gezinsel bölgelerde ofisleri ve kendi merkezi acele vaziyet telefon numarası olan ayrı bir turizm polisi kurdu.[17]

Vietnam, Kamboçya ve Laos sınırlarının 1900'lerin sonlarında açılmasından bu yana rekabet arttı, şu sebeple Tayland artık Güneydoğu Asya'da gezim üstünde tekele haiz değildir.[18] Angkor Wat, Luang Prabang ve Halong Körfezi şeklinde yerler artık Tayland'ın Çinhindi bölgesindeki eski tekeline rakiptir. Buna karşı dercetmek için Tayland, golf tatilleri, tıbbi tedavi ile beraber tatiller yada askeri tesislere ziyaretler gibi niş pazarları hedefliyor. Tayland ayrıca bölgede Budist turizminin merkezi olmayı planlamaktadır.[19]
Uluslararası sıralamaları

MasterCard 2014 ve 2015 Küresel Hedef Şehirler Endeksi'nde Bangkok, yalnızca Londra'nın peşinden dünyanın en fazlaca ziyaret edilen 20 şehri içinde ikinci sırada yer aldı.[20][21] U.S. News'in 2017 En İyi Ülkeler tutanağı, Tayland'ı macera değeri açısından küresel olarak 4. Ve kültürel miras alanında 7. Sırada aldı.[22]

Dünya Ekonomik Forumu tarafından yayınlanan 2015 Seyahat ve Turizm Rekabet Edebilirlik Raporu, Tayland'ı 141 ülke içerisinden 35. Sıraya koydu.[23][24]

2013 senesinde Tayland, 26,5 milyon internasyonal geliş ile dünya turizm sıralamasında 10. "en iyi gezgin destinasyonu" oldu.[25]

2016 senesinde Bangkok, 21 milyon ziyaretçiyle Euromonitor International'ın "En İyi Şehir Destinasyonları" listesinde Londra ve New York'u geride bırakarak 1. Sırada yer aldı.

2008 yılında Pattaya 4.406.300 ziyaretçi ile 23. Sırada, 3.344.700 ziyaretçi ile Phuket 31. Sırada ve 1.604.600 ziyaretçi ile Chiang Mai 78. Sırada yer verilmiştir.[26]

Instagram tarafınca yayınlanan ve 2012 yılında dünya çapında en çok fotoğrafı çekilen on yeri belirleyen bir listede, Suvarnabhumi Uluslararası Havalimanı ve Siam Paragon alışveriş merkezi, New York'un Times Meydanı veya Paris'teki Eyfel Kulesi'nden daha popüler olarak sırası ile birinci ve ikinci sırada yer aldı.[27]

Bangkok, 2019 yılında 22,78 milyon ziyaretçiyle Mastercard'ın "Küresel Hedef Şehirler Endeksi 2019" listesinde Paris ve Londra'yı geçerek 1. Sırada yer aldı. Phuket 9.89 milyon ziyaretçi ile 14. Ve Pattaya 9.44 milyon ziyaretçi ile 15. Sırada yer aldı.[28]
Tayland mutfağı Tayland'ın ulusal mutfağıdır. Birden fazla Güneydoğu Asya geleneğini harmanlamıştır ve hafif hazırlanmış, güçlü aromatik unsurlar ihtiva eden yemekleriyle tanınır. Tayland mutfağında baharatlar çok yaygın kullanılmaktadır. Diğer Asya mutfaklarında olduğu benzer biçimde Taylandlı şefler de yemeklerde denge, detay ve çeşitliliğe fazlaca önem verirler. Tayland yemeklerinde, her bir yemekte veya tüm sofrada, ekşi, tatlı, tuzlu ve acı olmak üzere dört ana lezzetin dengesi gözetilir.[1]

Saygın bir Tayland mutfağı uzmanı olan Şef David Thompson bir röportajında şu şekilde der: "Tayland yiyecekleri basitlik üstüne değildir. Aksine birbirinden tamamen farklı elemanların sihirbazlık kullanılarak ahenkli bir nihai lezzete dönüştürülmesidir. Karmaşık bir müzikal enstruman benzer biçimde, yüzeyi pürüzsüz olmalıdır ancak arka planda ne olup bittiğinin hayli önemi yoktur. Basitlik burada önemsiz bir kavramdır. Bazı batılılar bunun bir lezzet karmaşası olduğunu düşünseler de bir Taylandlı için bu önemlidir, onlar bundan sevinç duyarlar." [2]
İçindekiler

    1 Yöresel mutfaklar ve dış etkiler
    2 Uluslararası düzeyde tanınma
    3 Servis
    4 Malzemeler
        4.1 Ezme ve soslar
        4.2 Pirinç ve erişte
        4.3 Sebzeler, otlar ve baharatlar
        4.4 Meyveler
    5 Örnek yemekler
        5.1 Kahvaltılıklar
        5.2 Özgün yemekler
        5.3 Orta Tayland yemekleri
        5.4 Kuzeydoğu Tayland yiyecekleri
        5.5 Kuzey Tayland yemekleri
        5.6 Güney Tayland yemekleri
    6 Tatlılar, tatlı atıştırmalıklar ve içecekler
        6.1 Tatlılar ve tatlı atıştırmalıklar
        6.2 İçecekler
    7 Böcekler
    8 Tayland vejetaryen mutfağı
    9 Lezzet turları ve yiyecek kursları
    10 Ayrıca bakınız
    11 Kaynakça
    12 Ek kaynaklar
    13 Dış linkler

Yöresel mutfaklar ve dış etkiler

Tayland mutfağı, her biri benzer yiyecekler içeren veya kuzeybatıda Myanmar, kuzeyde Çin'in Yunnan bölgesi ve Laos, doğuda Vietnam ve Kamboçya, batıda Malezya mutfağından derlenen yemekler ihtiva eden ve Kuzey Tayland, Kuzeydoğu (ya da Isan), Orta Tayland ve Güney Tayland olmak suretiyle ülkenin dört ana bölgesine mukabil gelen dört mahalli mutfaktan oluşur. [3][4][5] Bu dört mahalli mutfağa ayrıca bir de kökleri çokkültürlü Ayutthaya Krallığı 'na (M.S. 1351–1767) dayanan bir Tayland Kraliyet Mutfağı vardır. İnceliği, pişirme teknikleri ve kullanılan malzemeler Orta Taylanda'daki düzlük bölge mutfağından yoğun olarak etkilenmiştir.[6][7][8] M.S. 17nci çağ ve sonrasındaki batılı etkiler foi thong ve sangkhaya benzer biçimde yemeklerin ortaya çıkmasına neden olmuştur.[9]

Tayland Mutfağı ile komşu ülkelerin mutfakları ve yiyecek ile alakalı gelenekleri yüzyıllar süresince karşılıklı olarak bir etkileşim içinde olmuşlardır. Bölgesel farklılıklar genelde sınırlarının iki yakasında benzer coğrafya klima ve etnisiteye sahip komşu eyaletleri birbiriyle ilintilendirir. Örneğin cenup Tayland yemeklerinde hindistan cevizi sütü ve taze zerdeçal kullanılırken kuzeydoğu yemeklerinde çoğu zaman Misket limonu suyu kullanılır. Kuzeydoğu Tayland (Isan) mutfağı Güney Laos mutfağıyla benzerlik göstermesine rağmen Kuzey Tayland mutfağı Kuzey Laos mutfağıyla ve Burma'daki Shan eyaleti mutfağı ile pek fazlaca ortak yemeğe haizdir. Tayland'da yenen popüler yemeklerin pek bir çok Çin kökenli Tayland'lıların çoğunluğunu oluşturan "Teochew" halkı tarafından tanıtılmış Çin kökenli yemeklerdir.[10][11] Bunlara örnek olarak Chok (pirinç peltesi), Kuai-tiao rat na (kızarmış pirinş eriştesi) ve Khao kha mu (pirinçli domuz kapama) gösterilebilir. Çinliler ayrıca çin tavası kullanımını, tavada ve kızgın yağda pişirme tekniklerini, erişte yi, istridye sosu ve soya fasulyesi ürünlerini de Tayland'a getirmişlerdir.[12] Kaeng kari (sarı köri)[13] ve Kaeng matsaman (massaman körisi) gibi yemekler Hint ve İran mutfaklarından Tayland'a uyarlanan yemeklerdir.[14][15]
Uluslararası düzeyde tanınma

Tayland mutfağı sadece 1960'lardan sonra bir gezinsel cazibe merkezi olması ve Vietnam Savaşı döneminde Amerikan askerlerinin bölgeye gelmesi ile beraber internasyonal düzeyde tanınır hale gelmiştir. Öncesinde fazlaca sayıda batılı tarafınca deneyim edilmemiş bir mutfaktı. Buna örnek olarak 1970'lerde Londrada 4 adet olan Tayland restoranlarının sayısının 25 yıldan kısa bir sürede 200-300'e yükselmesi gösterilebilir. Kellogg School of Management and Sasin Institute tarafından 2003 yılında meydana getirilen bir anket, insanlara bir yöresel mutfak ismi sorulduğunda alınan cevaplarda İtalyan mutfağı, Fransız mutfağı ve Çin mutfağından sonra Tayland mutfağının dördüncü bilinen mutfak olduğunu göstermiştir. "Favori mutfağınız hangisidir?" sorusunda ise bu üç mutfaktan, Hint mutfağı ve Japon mutfağından sonrasında altıncı sırada çıkmıştır.[16] Dünyada Tayland mutfağında uzmanlaşmış iki tane restoran Michelin yıldızı almıştır: Londra'da şef David Thompson tarafınca işletilen "Nahm" yıldızını 2002 senesinde, Kopenhag'da şef Henrik Yde-Andersen ile Lertchai Treetawatchaiwong tarafından işletilen "Kiin Kiin" ise 2009 senesinde almıştır. Halihazırda "Kiin Kiin" Michelin yıldızı sahibi tek restorandır.

2011 senesinde, saygın bir kurum olan James Beard Foundation tarafından verilen Kuzeybatı Amerika En İyi Şef Ödülü Portland, Oregon'daki "Pok Pok" restoranından şef Andy Ricker 'e, Güneybatı Amerika En İyi Şef Ödülü ise Las Vegas'taki "Lotus of Siam" restoranından şef Saipin Chutima 'ya gitmiştir.

Ayrıca 2011 yılında CNN tarafınca hazırlanan "Dünyanın en lezzetli 50 yiyeceği" sıralamasında som tam 46. Sırada, nam tok mu 19. Sırada, tom yam kung 8. Sırada yer almış, massaman körisi ise dünyanın en leziz yiyeceği olarak 1. Sırada gösterilmiştir.[17] Yine CNN tarafınca birkaç ay sonra düzenlenen okuyucu anketinde ise mu nam tok 36. , kızarmış Tayland pirinci 24., yeşil köri 19., massaman körisi 10., som tam, pad Thai ve tom yam kung 6,5 ve 4. Sırada çıkmıştır.[18]
Servis
Tom yam kung nam khon (Hindistan cevizi sütlü karidesli tom yam)
Köy tapınağında topluca yenen bir Tayland yemeği

Tayland yiyecekleri eğer tek başına yeniliyorsa tek tabaktan ibarettir, ya da yanında ortadan herkesçe paylaşılan pirinç (Taylandca khao) ile beraber servis edilir. Masada konuklar olduğunda daha çok çeşit servis edilmesi adettendir.

Geleneksel olarak yere serili hasır ya da kilimler üstünde oturulup sağ elle[19][20] yemek adettir. Günümüzde kaşık ya da çatal daha yaygın kullanılmaktadır. Kral Mongkut, Rama IV dönemindeki batılılaşma akımı ile masa ve sandalyeler kullanılmaya başlamıştır. Çatal ve kaşık ilk kez 1897 senesinde yaptığı bir Avrupa turundan dönüşünde Kral Chulalongkorn tarafınca kullanılmıştır.[21] Sol elle kullanılan çatal ile sağ eldeki kaşığa yiyecek doldurulur ve yiyecek kaşıkla ağza gönderilir. Çorba için zaman zaman geleneksel seramik kaşıklar kullanılır. Masada genellikle bıçak bulunmaz. Yemek çubukları erişteli çorbalar haricinde kullanılmaz.

Kuzey ve Kuzeydoğu Tayland'daki dağ kabilelerinde pirinci yenilebilir toplar halinde servis etmek ve diğer yemeklere batırılarak yenmesi geleneği vardır. Taylandlı Müslümanlar çoğunlukla ancak sağ elleriyle yemek yerler.
Phrik nam pla hemen her tür yemeğin yanında servis edilir

Tayland yiyecekleri çoğunlukla nam chim denilen çeşitli soslar ve çeşnilerle servis edilir. Bunlara örnek olarak phrik nam pla/nam pla phrik (balık sosu, limon suyu, kıyılmış acı kırmızı biber ve sarımsak), kurutulmuş pul acı biber, tatlı kırmızı biber sosu, pirinç sirkesi içinde kıyılmış acı biber, sriracha sosu, ya da baharatlı acı biber sosu(nam phrik) gösterilebilir. Çoğu Tayland restoranında yemeğin yanında müşterilere, masalarda minik kaseler arasında çoğunlukla şeker de ihtiva eden çeşniler sunulur. Khao kha mu (pirinç ile sunulan soya soslu domuz paçası) gibi bazı yemeklerle birlikte ilave olarak Tayland acı biberi ve pişmemiş sarımsak ta servis edilir. Acılı yemeklerden sonrasında ağzı ferahlatmak için ara sıra salatalık yenilir. Tek tabakta sunulan yemeklerin yanında garnitür sıklıkla bulunur. Yassı pirinç, ıslak pirinç veya khanom chin (Tayland pirinç eriştesi) baharatlı Tayland körisi veya kızarmış yemeklerin yanında baharatı dengelemek için verilir.

Bir Tayland aile sofrasında normalde içinde ne olduğu ve hazırlanma şekli birbiriyle uyumlu kontrast meydana getiren birkaç kap yemek ile beraber pirinç bulunur. Yemekler ve çorbalar bir arada servis edilir.[22][23] Bir restoranda dört şahıs için sunulan bir sofrada, örneğin, kuru kırmızı köri arasında balık (chuchi pla), içinde kuru karides, domates, yeşil fasulye ve yerfıstığı olan baharatlı bir yeşil papaya salatası (som tam thai), kızarmış tavuk kanadı dolması (pik kai sot sai thot), ızgara biftekli bir salata, soğan ile kereviz veya taze nane (yam nuea yang), tencerede baharatlı yüzyıllık yumurta ile kıtır kızarmış hint fesleğeni (khai yiao ma phat kraphao krop) ve hepsini dengelemek için deniz yosunu ve tofu katılmış baharatsız bir çorba (tom chuet taohu kap sarai) bulunabilir.
Malzemeler
Pla thu (bodur uskumru) sıklıkla nam phrik kapi ile yenilir
limon otu ve misket limonu yapraklarıyla doldurulmuş buğulanmaya hazır Yılanbaşı balığı
Yeşil köri malzemeleri

Taylandın yüzölçümü İspanya ile yaklaşık olarak aynı, yaklaşık uzunluğu 1650 kilometre yahut 1025 mildir (İtalya yaklaşık 1250 kilometre veya 775 mil uzunluğundadır). Kuzeyde Himalayaların etekleri, kuzeydoğuda yüksek bir plato, merkezinde yeşil bir nehir havzası, güneyde tropik yağmur ormanları ve adalar vardır. Kendi kültürü ve diline haiz 40'ın üstünde etnik grupla[24] Tayland mutfağının bir bütün olarak malzemeleri ve pişirme teknikleriyle birlikte büyük bir çeşitlilik göstermesi sürpriz değildir. Tayland yemekleri kurutulmuştan ziyade taze otlar ve baharatların yoğun kullanması ile tanınmıştır. Yaygın olarak kullanılan otlar Kişniş, limon otu, hint fesleğeni, ve nane dir. Tayland mutfağındaki diğer birtakım lezzetler zencefil, havlıcan, demirhindi, zerdeçal, sarımsak, soya fasulyesi, arpacık soğanı, siyah ve beyaz karabiber, kaffir limonu ve elbet acı kırmızı biberdir.
Ezme ve soslar

Ülkenin hemen tüm bölgelerinin yemeklerinde kullanılan önemli bir malzeme kuvvetli aromalı bir çeşit balık sosu olan nam pla 'dır. Balık sosu Tayland yemeklerine emsalsiz bir karakter katan temel bir malzemedir. Balık sosu tuzlu tadıyla rayihalı bir çeşniye dönüştürülen fermente edilmiş balıktan yapılır. Balık sosunun yapılışı birbirinden farklı olan pek oldukca türü bulunur. Bazı balıklar karides ve/yada baharatlar kullanılarak fermente edilir.
Pla ra 'da fermente balıktan üretilen bir çeşit sostur. Nam pla 'ya oranla daha keskin bir keyfi vardır ve duru olan nam pla'nın aksine arasında balık parçacıkları olan opak renkli bir sıvıdır. Som tam (baharatlı papaya salatası) içerisine konulması isteğe bağlıdır.
Karidesli Tayland ezmesi Kapi, fermente karides ve tuzdan üretilir. Kırmızı köri macunu, meşhur acı biber ezmesi nam phrik kapi ve khao khluk kapi şeklinde pirinç yemeklerinde kullanılır. Nam phrik Endonezya ve Malezya'nın samba 'larına benzeyen acı biber ezmelerine denir. Her bölgeye özgü versiyonları bulunur. "Nam phrik" kelimesi acı biber içeren ve içerisine batırılarak yenen sosları anlatım eder. Daha sıvı versiyonlarına nam chim denilir. Tayland köri ezmeleri düzgüsel olarak phrik kaeng ya da khrueang kaeng olarak adlandırılmakla birlikte bazıları köri ezmesi için nam phrik kelimesini de kullanır. Örneğin kırmızı köri ezmesi Taylandça'da phrik kaeng phet, khrueang kaeng phet yahut nam phrik kaeng phet olarak adlandırılabilir. Nam phrik ve phrik kaeng 'in her ikisi de acı kırmızı biberin sarımsak ve karides ezmesi ile havanda dövülmesi yoluyla hazırlanmış olur. Çiğ veya haşlanmış salatalık, lahana, ve çubuk fasulye gibi sebzelerin yanında sos olarak bir çeşit nam phrik sunulur. Bunlara bir misal ezilmiş acı yeşil biber, arpacık soğanı, sarımsak ve kişniş yapraklarından meydana getirilen bir ezme olan nam phrik num'dur. Nam phrik phao denilen tatlı kavrulmuş acı biber ezmesi Tom yam yemeği içinde veya et yada deniz ürünleri kızartılırken sıklıkla kullanılan bir malzemedir. Ayrıca ekmeğe de sürülüp yenilen popüler bir atıştırmalıktır. Kurutulup dövülmüş karidesle yapılan nam phrik kung çoğunlukla pirinç ve birkaç dilim salatalıkla yenilir.

Tayland mutfağında kullanılan soya sosları Çin menşelidir ve Taylandca adları (kısmen yahut tamamen) "Teochew" dilinden gelmedir: si-io dam (siyah soya sosu), si-io khao (hafifçe soya sosu) yahut taochiao (fermente soya taneleri).. Benzer biçimde. Namman hoi (istridye sosu) 'da Çin kökenlidir. Wok'ta kızartılan et ve sebze yemeklerinde yoğun olarak kullanılır.
Pirinç ve erişte
Khanom chin, Taze Tayland pirinç eriştesi

Pek oldukça Uzak Doğu mutfağında olduğu şeklinde, pirinç Tayland mutfağının da başlıca hububatıdır. Yüksek fiyatlı, tatlı aromalı yasemin pirinci Tayland mutfağının emsalsiz malzemesidir. Bu organik aromalı, ince-uzun taneli pirinç türü Tayland'ın orta kesimindeki geniş çeltik tarlalarında bolca üretilir. Buharda pişmiş pirinç keskin aromalı köriler, tavada kızarmış yemekler ve öteki yemeklerin yanında sunulur ve ara sıra içine bolca oranda acı biber, limon suyu, limon otu/fesleğen katılır. Köriler, tava kızartmaları ve ötekiler pirincin üzerine boca edilerek khao rat kaeng denen hazırlanması hızlı tek tabaklık yemeklere dönüşür. Yapışkan pirinç (khao niao) nişasta oranı düzgüsel pirinçten yükse ve pişirildiğinde yapışkan bir lapaya dönüşen hususi bir pirinç türüdür. Yapışkan pirinç Kuzey ve Kuzeydoğu Tayland'ın (Isan), yasemin pirincinden ziyade başlıca hububatıdır. Her iki bölge de bu ve bunun benzer biçimde pek fazlaca geleneği ortak olan Laos'a sınırdırlar.

Erişte'de aynı derecede popüler olmakla beraber wok'ta kızartılan phat thai veya erişte çorbası benzer biçimde yemekler mütevazı olarak tek bir tabakta sunulur. Kuai-tiao ruea (ekşili ve baharatlı pirinç eriştesi çorbası) şeklinde pek oldukca çin yemeği Tayland damak zevkine uygun hale getirilmiştir. Kuzey Tayland'da Chiang Mai'de bami (yumurtalı erişte) ile meydana getirilen bir köri çorbası olan khao soi çok popülerdir.

Erişte çoğu zaman pirinç unundan, buğday unundan yahut mung fasulyesi unundan yapılır ve altı temel çeşidi vardır. Tayland'da kuai tiao olarak adlandırılan pirinç eriştesinin üç çeşidi bulunur: geniş ve yassı olanına sen yai, yassı ve ince olanına sen lek, "pirinçli vermicelli" olarak da malum ince ve yuvarlak olanına da sen mi denir. Bami yumurta ve buğday unundan yapılır ve genellikle taze olarak satılır. Çin'deki mee pok ve lamian ' a benzer. Wun sen mung fasulyesi unundan meydana getirilen ve kurutulmuş olarak satılan ekstra ince eriştedir. İngilizce'de selofan erişte diye de geçer. Khanom chin fermente pirinçten meydana getirilen ve khanom chin kaeng khiao wan kai (yeşil tavuk körili pirinç eriştesi) benzer biçimde yemeklerde kullanılan Tayland pirinç vermicellisidir.

Pirinç unu (paeng khao chao) ve tapyoka unu (paeng man sampalang) çoğunlukla tatlılarda ve yoğunlaştırma amaçlı kullanılır.
Sebzeler, otlar ve baharatlar
Tayland yemeklerine acılı lezzetini veren Phrik khi nu (saksı biberi)dir
Kırmızı köri macununda kullanılan birtakım taze malzemeler

Tayland yemeklerinde kaffir limonu yaprakları benzer biçimde (bai makrut) Batı'da pek azca bulunan ot, baharat ve yapraklar kullanılır. Hemen her Tayland çorbasında (örnek, acılı ekşili Tom yam gibi..) ya da orta ve güney Tayland körilerinde kaffir limonu yapraklarının kendine özgü aroması mevcuttur. Tayland misket limonu (manao) kalın kabuklu ve kuvvetli ekşilikte olan kaffir limonuna göre daha minik, daha koyu renkli ve tatlıdır. Kaffir limonu yaprakları çoğunlukla sarımsak (krathiam), havlıcan (kha), limon otu (takhrai) ve/yada Tayland fesleğeni (maenglak), zerdeçal (khamin) ve/yada Çin zencefili (krachai) ile kombine edilip bol oranda değişik biberlerle harmankanarak köri macunu elde edilir. Kendine has karanfilimsi bir kokusu olan ve yapraklarının ucu kestane renkli taze Tayland fesleğeni Yeşil köri benzer biçimde birtakım yemeklere aroma katmada kullanılır. Tayland mutfağında sıkça kullanılan öteki otlar arasında phak chi (kişniş), rak phak chi (kişniş tohumu), culantro (phak chi farang), taze nane (saranae) ve pandanus yaprakları (bai toei) sayılabilir. Diğer baharatlara misal olarak phong phalo (beş baharat tozu), phong kari (köri tozu), taze ve kuru karabiber (phrik thai) gösterilebilir.

Kaffir limonu yaprakları haricinde cha-om denilen Acacia pennata ağacının tüylü körpe yaprakları, Kuzey Tayland mutfağında omletler, çorbalar, köriler ve çiğ salatalarda sıkça kullanılır. Muz yaprakları genellikle hazırlanmış yemeklerin paketlenmesinde ya da balık ve hindistan cevizi sütünden meydana getirilen baharatlı bir pate yahut sufle olan ho mok pla da olduğu şeklinde buharda pişirme kabı olarak kullanılır. Muz çiçekleri ek olarak salatalar ya da kıymadan yapılan köftelere de katılabilir. Yalancı tespih ağacı (sadao) yaprak ve çiçekleri de ayrıca haşlanılarak yenilir.

Tayland yiyeceklerinde beş ana biber türü malzeme olarak kullanılır. Çok minik olan (yaklaşık 1,25 santimetre (0,49 in)) phrik khi nu suan içlerinde en acısıdır. Biraz daha iri olan phrik khi nu ("Tayland saksı biberi") ikinci en acı olanıdır. Yeşil yahut kırmızı olan phrik chi fa ("sivri biber") ufaklıklara gore daha azca acıdır. Soluk yeşil renkli büyük bir biber türü olan phrik yuak ise tatlıdır ve baarattan ziyade sebze olarak kullanılır. Bir de phrik haeng denilen, büyük biberlere oranla biraz daha acılığı olan koyu kırmızı renkli kurutulmuş biber türü mevcuttur.

Bezelye tanesi büyüklüğünde olan makhuea phuang ve yumurta büyüklüğünde olan makhuea suai şeklinde birkaç değişik çeşit patlıcan'da (makhuea) Tayland mutfağında yaygın olarak kullanılır. Bunlar sıklıkla çiğken de tüketilmektedir.

Brokoli Batıdaki uzakdoğu restoranlarında sık kullanılan bir sebze bulunmasına rağmen Tayland mutfağında hiç bir zaman geleneksel bir araç-gereç olarak kullanılmamıştır, halen de kullanımına oldukça ender rastlanır. Tayland'da çoğu zaman brokoli yerine, benzer bir sebze olan khana kullanılır. Tayland'da sık yenilen öteki sebzeler arasında thua fak yao (çubuk fasulye), thua ngok (fasulye filizi), no mai (bambu sürgünü), domates, salatalık phak tam leung (Coccinia grandis), kha na (Çin ham kavunu),phak kwangtung (choy sum), cha om (körpe Acacia pennata yaprakları), tatlı patates, birkaç çeşit kabak, phakatin (Leucaena leucocephala), sataw (Parkia speciosa), tua phū (kanatlı fasulye) ve kapōt mısır vardır.

Tayland'da yemeğin yanında pişmeden veya destek yemek olarak tüketilen yeşil yapraklı sebzeler içinde en önemlileri Phak bung (gündüz sefası), hōrapha (Tayland fesleğeni), bai bua bok (Asya sentellası), phak kachēt (su mimozası), phak kat khao (Çin lahanası), kra thin Thai (ipil-ipil), phak phai (Praew yaprakları), phak kayang (Çeltik otu), phak chī farang (Eryngium foetidum), phak tiu (Cratoxylum formosum), phak "phaai" (Limnocharis flava) ve kalampī (lahana)'dır.[25] Bunların bazıları acele çürüyen sebzeler olduğu için toplandıktan sonrasında birkaç gün içinde tüketilmesi icap eder.

Kavak mantarı (het fang) ve beyaz jöle mantarı (het hu nu khao) şeklinde birkaç mantar türü de Tayland mutfağında yer alır.[26]
Meyveler
Resimdegörülen durian Tayland'da bulunan en pahalı durian türlerinden bir olan Uzun Laplae türüdür.[27]
Mangkhut, mangostan

Meyve Tayland beslenme alışkanlığında mühim yere sahiptir ve geleneksel olarak yemek sonrası servis edilir. Tayland'a mahsus egzotik meyvelerin bir çok Batı devletlerinde bulunmamakla beraber pek fazlaca Asya pazarında rambutan ve liçi şeklinde meyveler bulunabilir. Tayland'da mahalli pazarlarda papaya, jackfruit, mango, mangostan, langsat, longan, pomelo, ananas, gülelması, durian, Burma üzümü ve öteki yöresel meyveler rahatça bulunabilir. Tayland'da Chanthaburi eyaletinde her sene Mayıs ayı başlangıcında Dünya Durian Festivali düzenlenir. Tayland durian üretiminin yarısı, dünya üretimininse dörtte biri bu eyalette yapılır.[28][29][30]Langsat festivali ise her sene Ekim ayının ortalarından sonuna kadar Uttaradit eyaletinde düzenlenir. Uttaradit eyaleti ile özdeşleşen langsat meyvesi longan'ı çağrıştırır bir lezzettedir.[31]

Demirhindi meyvesi ekşili yemeklerde kullanılırken Borassus hurma ağacının özsuyundan elde edilmiş hurma şekeri yemekleri tatlandırmak için kullanılır. Hindistan cevizi ağacından hindistan cevizi şekeri, hindistan cevizi sirkesi ve hindistan cevizi sütü elde edilir. Yeşil hindistan cevizinin suyu içilirken etli kısmı da taze olarak yenilebilir.

Elma, armut, üzüm, çilek benzer biçimde aslında Tayland'a ilişkin olmayan meyveler son yıllarda giderek artan oranda popülerlik kazanmıştır. Tayland'ın kuzeyindeki nispeten serin dağlık arazilerde yetiştirilmekle beraber sıklıkla Çinden ithal edilmektedir.
Örnek yemekler

Pek oldukca Tayland yemeği Batı'da tanınır. Aşağıdaki yemeklerin pek çoğunda sığır eti (nuea, Tayca: เนื้อ), tavuk (kai, Tayca: ไก่), domuz eti (mu, Tayca: หมู), ördek eti (pet, Tayca: เป็ด) tofu (taohu, Tayca: เต้าหู้) yahut deniz mahsulleri (ahan thale, Tayca: อาหารทะเล) şeklinde farklı protein çeşitleri yahut kombinasyonları kullanılabilir.
Kahvaltılıklar
Isan yöresinden (Kuzeydoğu Tayland) tipik bir aile kahvaltısı

Tayland mutfağı oldukça emsalsiz kahvaltılık yemekler içermez. Çoklukla öğlen ve akşam yemeklerinde yenilen türde yemekler kahvaltıda da tüketilir. Kızarmış pirinç, erişte çorbaları ve buharda pişirilmiş pirinç ile yanında omlet, kızarmış domuz ya da tavuk eti gibi basit şeyler süratli atıştırmalıklar olarak sokak tezgâhlarından alınabilir. Aşağıdaki yemekler bilhassa kahvaltılık olarak bilinmekle birlikte günün her saatinde yenilebilir::[32][33]

    Chok - Tayland'da tipik olarak kahvaltıda yenilen bir çeşit pirinç lapası. Diğer Uzak Doğu vatanlarında yapılanlarla benzerdir.
    Khao khai chiao- Genellikle acı biber sosu ve salatalık dilimleriyle beraber yenilen bir çeşit omlet.
    Khao tom - Tayland usulü genellikle domuz eti, tavuk yahut karidesle pişirilen bir pirinç çorbası.
    Pathongko - Çinlilerin youtiao dediği kızgın yağda kızartılmış ekmeğin Tayland versiyonu. Üzerine sangkhaya veya çikolata ve şekerli yoğunlaştırılmış süt konulabilir.[34]
    Nam taohu - Genellikle tatlı jölelerle servis edilen soya sütü.

Özgün yemekler
Phat si-io
Khao man kai
Phat thai kung

    Khanom chin nam ngiao - Kuzey Tayland'a özgü bir yemek. Yanında domuz eti suyu, domates, kızarmış acı biber, domuz kanı, fermente edilmiş kuru soya fasulyesi ve kurutulmuş kırmızı kapok çiçeklerinden yapılma bir sos içindeki domuz kanı tofusu ile servis edilen fermente pirinç eriştesi.[35]
    Khanom chin namya - Üzerine balıktan yapılan bir sos gezdirilip taze yapraklar ve sebzeler ile servis edilen haşlanmış yuvarlak pirinç eriştesi.
    Khao khluk kapi - Karides ezmesi ile tencerede kızartılıp tatlandırılmış domuz eti ve sebzelerle servis edilen pirinç.
    Khao man kai - Sarımsak, tavuk eti ve tavuk suyu ile pişirilip içerisine batırılacak sos ile servis edilen pirinç.
    Khao phat (kızarmış Tayland pirinci) - Tayland'daki en yaygın pirinç yemeklerindendir. Tavuk, sığır eti, karides, domuz eti, yengeç eti, hindistan cevizi, ananas yahut sebzelerle (che (Tayca: เจ)servis edilir.
    Khao phat American (kızarmış Amerikan pirinci) - Sadece Taylan'da bulunan Amerikan pirinci kızartması.
    Khao phat kai - Tavuklu kızarmış pirinç.
    Khao phat mu - Domuz etli kızarmış pirinç.
    Khao phat pu - Yengeç etli kızarmış pirinç.
    Khao phat kung - Karidesli kızarmış pirinç.
    Khao phat naem - Fermente sosisli kızarmış pirinç. (naem, Tayca: แหนม), Tipik bir Kuzeydoğu yemeği)
    Khao soi - Tatlı tavuk körisi çorbasında kıtır buğday eriştesi (Kuzeye has bir yemektir).
    Kuai-tiao nam - Pek oldukca farklı et, sebze ve baharatlı çeşnilerle sunulan ve günün her saatinde yenilebilen bir pirinç eriştesi çorbası. Kuai-tiao kelimesi aslına bakarsak sadece sen yai (yassı pirinç eriştesi) anlamına gelmekle birlikte halk dilinde genellikle her türlü pirinç eriştesini bahsetmek için kullanılır.
    Mi krop - Ekşi ve tatlı sos içinde yağda kızarmış pirinç vermicellisi (Mikrop'un aksine sağlığa yararlıdır :-)).
    Phat khi mao - Tavada fesleğenli erişte.
    Phat si-io - Si-io dam (kıvamlı tatlı soya sosu), nam pla (balık sosu) ve domuz eti yahut tavukla wok'ta kızartılmış pirinç eriştesi.
    Phat thai - Balık sosu, şeker, limon suyu ya da demirhindi küspesi, kıyılmış yerfıstığı ve yumurta-tavuk kombinasyonu, deniz mahsulleri yahut tofu ile wok'ta kızartılmış pirinç eriştesi
    Kuai-tiao rat na - sığır eti, domuz eti, tavuk, karides ya da deniz mahsulleri suyunda yassı pirinç eriştesi.

Orta Tayland yiyecekleri
Kızarmış fesleğenle servis edilen Thot man pla krai
Ho mok pla, balık körisi patesi
Phat khana mu krop
Pla sam rot

    Chuchi pla kaphong - Chuchi körisi sosunda (kıvamlı kırmızı köri sosu) mercan balığı.
    Ho mok pla - Muz yaprağından kasede balık, baharatlar, hindistan cevizi sütü ve yumurta ile buharda pişirilip üstüne kıvamlı hindistan cevizi kreması gezdirilerek servis edilen bir çeşit pate yahut sufle.
    Kai phat khing - Kıyılmış zencefille wok'ta kızartılmış tavuk.
    Kaeng khiao wan - İngilizcede "yeşil köri" denilir. Acı taze yeşil biberle yapılıp, fesleğen ve tavuk veya balık köftesi ile tatlandırılan hindistan cevizi körisi. Tayland körileri arasında en baharatlı olanlarındandır.
    Kaeng phanaeng - Dana eti (Phanaeng nuea), tavuk yahut domuz eti kullanılarak meydana getirilen, hafifçe, kremalı bir hindistan cevizi körisi. İçine Massaman köride (Kaeng matsaman) olduğu benzer biçimde bazı kavrulmuş kuru baharatlar da konulur.
    Kaeng phet (baharatlı köri) - İngilizce de "Kırmızı köri" olarak da bilinir. İçine bol miktarda kurutulmuş acı kırmızı biber katılarak meydana getirilen hindistan cevizi körisidir
    Kaeng som (Thai: แกงส้ม) - Genellikle pirinçle yenilen tatlı/ekşi köri çorbası.
    Kai phat met mamuang himmaphan - Kurutulmuş bütün acı biberle birlikte kızartılan ve Kung Pao olarak malum Siçuan usulü kaju'lu tavuğun Tayland versiyonudur.
    Miang kham - cha plu yapraklarına sarılan kurutulmuş karides ve diğer malzemeler. Sıklıkla aperitif veya başlangıç olarak yenilir.
    Phak bung fai daeng - Sarı fasulye ezmesiyle tavada kızartılan gündüz sefası.
    Phat khana mu krop - Kıtır domuz etiyle tavada kızartılmış khana (gailan).
    Phat kraphao - Fesleğen, acı biber, sarımsak ve tavuk kıyması ile tavada kızartılmış sığır eti, domuz eti, karides veya tavuk
    Phat phak ruam - Mevsimine ve tercihe göre wok'da kızartılan çeşitli sebzeler.
    Phat phrik - Nuea phat phrik (Tayca: เนื้อผัดพริก) de denilen, wok'da acı biberle kızartılmış genellikle sığır eti.
    Pla nueng manao - Baharatlı limon suyu soslu buharda pişmiş balık.
    Pla sam rot - Kelime anlamı olarak "Üç lezzetli balık" anlama gelir. Kızgın yağda kızartılan balık tatlı, keskin ve baharatlı demirhindi sosuyla servis edilir.
    Pu cha - Yengeç kabukları arasında kızgın yağda kızartılıp Sri Rachaa sosu, acılı-tatlılı sarımsak sosu, nam phrik phao (Tayca: น้ำพริกเผา, kızarmış acı biber ezmesi), nam chim buai (Tayca: น้ำจิ้มบ๊วย, erik sosu) şeklinde rahat bir sosla veya kıyılmış yeşil soğan ile birlikte kırmızı köri ezmesi içinde servis edilen pişirilmiş yengeç eti, domuz eti, sarımsak ve biber karışımı. Bazen yengeç kabuğu yerine kızrmış yassı köfteler halinde de servis edilmektedir.
    Suki - Çin fondüsünün Tayland versiyonudur.
    Thot man - Kızgın yağda kızartılmış, bıçakbalığı (Thot man pla krai, Tayca: ทอดมันปลากราย) veya karides'ten (Thot man kung, Tayca: ทอดมันกุ้ง) meydana getirilen balık keki.
    Tom chuet wun sen yahut Kaeng chuet wunsen - Sebzeler ve wunsen (mung fasulyesinden meydana getirilen selofan erişte) ile pişirilen duru bir çorba.
    Tom kha kai - Hindistan cevizi sütü, havlıcan ve tavuktan yapılan acı ve baharatlı bir çorba.
    Tom yam - Etli acılı-ekşili çorba. Karidesle yapılırsa Tom yam goong veya Tom yam kung (Tayca: ต้มยำกุ้ง), deniz mahsulleriyle (karides, kalamar ve balık) yapılırsa Tom yam thale (Tayca: ต้มยำทะเล), tavukla yapılırsa Tom yam kai (Tayca: ต้มยำไก่) denir.
    Yam - Selofan erişte (Yam wunsen, Tayca: ยำวุ้นเส้น), deniz mahsulleri (Yam thale, Tayca: ยำทะเล) yahut ızgara sığır eti (Yam nuea Tayca: ยำเนื้อ) gibi malzemeler kullanılarak yapılan pek oldukça çeşit ekşi salataya verilen ortak ad. Sosları genelde arpacık soğanı, domates, misket limonu suyu, şeker, acı biber ve Tayland kerevizi ya da kişniş karışımından yapılır.
    Yam pla duk fu - Baharatlı, acılı-ekşili yeşil mango salatası ile beraber kıtır kızarmış gösterim balığı.

Kuzeydoğu Tayland yemekleri

Kuzeydoğu Tayland mutfağı yemekleri genellikle Laos yemekleriyle yakın benzerlikler gösterir. Bunun nedeni Isan bölgesi halkının Laos halkıyla kültürel bağlarının olması ve bölgede Laos diliyle benzerlik yayınlayan bir dil konuşulmasıdır.
Som tam (papaya salatası), kai yang (tavuk ızgara) ve khao (yapışkan pirinç). Geleneksel bir Lao ve Isan kombinasyonu
Lap mu (Lao ve Isan domuz etli salatası)
Nam chim chaeo ile birlikte Mu yang : biberli batırmalık bir sosla sunulan ızgara domuz boynu

    Kai yang - Marine edilmiş ızgara tavuk.
    Khao niao - Yapışkan pirinç Kuzey ve Kuzeydoğu Tayland'ın esas yiyeceğidir. Geleneksel olarak buharda pişirilir.
    Mu ping - Şişte marine edilmiş domuz eti.
    Lap - Et, soğan, acı biber ve kavrulmuş pirinç unundan yapılıp taze nane ile süslenen geleneksel bir Lao salatası.
    Nam chim chaeo - Kurutulmuş acı biber, balık sosu, hurma şekeri ve kavrulmuş siyah pirinç unundan meydana getirilen kıvamlı, tatlı ve baharatlı batırmalık bir sos. Genellikle mu yang (ızgara domuz eti) yanında batırmalık sos olarak ikram edilir.
    Nam tok - Domuz eti (mu) yahut sığır eti (nuea) ile yapılır ve etin kıyılması yerine ince olarak dilimlenmesi haricinde lap 'a benzer.
    Som tam - Laos'taki Tam mak hoong 'a benzeyen rendeden geçirilmiş ve havanda dövülmüş yeşil papaya salatası. Üç ana versiyonu vardır: salamura siyah yengeçli som tam pu (Tayca: ส้มตำปู), yerfıstığı, kuru karides ve hurma şekerinden meydana getirilen som tam Thai (Tayca: ส้มตำไทย), salamura balığı, beyaz patlıcan, balık sosu ve çubuk fasulyeden yapılan kuzeydoğu Tayland'a özgü som tam pla ra (Tayca: ส้มตำปลาร้า).
    Suea rong hai - ızgara dana döş eti.
    Tom saep - Kuzeydoğu usulü acılı ekşili çorba.
    Yam naem - ufalanmış kıtır pirinç topları, domuz kıyması, zencefil, acı yeşil biber, yerfıstığı ve soğandan yapılan bir atıştırmalık.

Kuzey Tayland yemekleri
Başlangıç olarak servis edilen Kuzey Tayland yiyecekleri

    Kaeng hang-le - Tarifinde yerfıstığı, kurutulmuş acı biber, demirhindi suyu olan ama hiç hindistan cevizi sütü kullnılmayan Myanmar esintili haşlanmış domuzlu köridir.
    Kaeng khae - Çeşitli otlar, sebzeler, akasya ağacı yaprakları (chaom) ve et (tavuk, manda, domuz yahut kurbağa) kullanılarak yapılan baharatlı bir Kuzey Tayland körisidir. Bunda da hindistan cevizi sütü kullanılmaz.
    Kaep mu - Çoğunlukla nam phrik num şeklinde acı biber ezmeleriyle yenmesine karşın tek başına atıştırmalık olarak da yenilebilen yağda kızartılmış çıtır domuz derisi.
    Nam phrik num - Çiğ yahut buharda pişmiş sebzeler ve yapışkan pirinçle yenilen, dövülmüş büyük yeşil acıbiber, arpacık soğanı, sarımsak, kişniş yaprakları, limon suyu ve balık sosuyla yapılan bir acıbiber ezmesi.
    Nam phrik ong - Kurutulmuş acıbiber, kıyılmış domuz eti ve domatesten yapılır. Kıvamlı bir Bolonez sosunu çağrıştırır ve pişmemiş veya buharda pişmiş sebzeler ve yapışkan pirinçle yenilir.
    Sai ua - Baharatlar ve otlarla karıştırılmış ızgara domus sosisi; yemeklerde çoğu zaman kıyılmış taze zencefil ve acı biberle servis edilir. Chiang Mai'deki pazarlarda atıştırmalık olarak da satılır.

Güney Tayland yemekleri
Massaman körisi

    Kaeng lueang - Hindidtan cevizi sütü içermeyen ve sıklıkla balık ve sebzelerle meydana getirilen ekşi ve baharatlı bir sarı köridir.
    Kaeng matsaman - Massaman curry olarak da bilinen bu yemek Hint usulü bir köridir. Genellikle Taylandlı Müslimanlar tarafınca yenilir. Haşlanmış sığır etinden yapılır ve içine kişniş tohumu benzer biçimde, diğer Tayland körilerinde nadir rastlanan kavrulmuş kuru baharatlar katılır.
    Kaeng tai pla - Zerdeçal ve karides ezmesinden meydana getirilen, içerisine kavrulmuş balık yahut balık iç organları, bambu filizi ve patlıcan konulan kıvamlı ve ekşi bir sebzeli köri.
    Khua kling - Kıyılmış veya kuşbaşı etle yapılan, içerisine ara sıra çubuk faulyesi de konulmuş olan oldukça kuru bir baharatlı köridir. Genellikle taze yeşil phrik khi nu (Tayland acibiberi) ve bol oranda ince kıyılmış bai makrut (kaffir limonu yaprakları) ile servis edilir.
    Sate - Salatalık ve yerfıstığı sosu ile sunulan ızgara domuz veya tavuk eti (kökeni Endonezya olmakla birlikte şimdilerde popüler bir Tayland sokak yiyeceğidir).
    Khao yam - Güney Tayland'a özgü bir pirinç salatası.[4]

Tatlılar, tatlı atıştırmalıklar ve içecekler
Tatlılar ve tatlı atıştırmalıklar
Chiang Mai Pazar akşamı yürüyüş caddesi pazarında satılan Chaokuai
Khao niao mamuang, yapışkan pirinçli mango
Khao tom mat, yapışkan pirinç ve muz

Çoğu Tayland yemeğinin nihayetinde taze meyveler yenir, ancak zaman zaman tatlı bir atıştırmalık ikram edilmiş olduğu de olur.

    Chaokuai (Tayca: เฉาก๊วย) - ot jölesi genellikle ancak kırılmış buz ve esmer şekerle birlikte yenilir.
    Khanom bua loi (Tayca: ขนมบัวลอย) – Taro kökü ve balbabağı püresine pirinç unu eklenir, küçük toplar haline getirilir, kaynatılır ve hindistan cevizi sütü ile servis edilir.
    Khanom chan (Tayca: ขนมชั้น) – Hindistan cevizi sütü ile karıştırılmış oldukca katmanlı pandan aromalı yapışkan pirinç unu.
    Khanom mo kaeng - Hindistan cevizi sütü, yumurta, hurma şekeri ve undan yapılıp üstü tatlı soğan kızartması ile süslenen tatlı bir puding.
    Khanom tan (Tayca: ขนมตาล) – Üzerleri kıyılmış hindistan cevizi ile süslenen hurma aromalı mini kekler.
    Khanom thuai talai (Tayca: ขนมถ้วยตะไล) - Buharda pişmiş tatlı hindistan cevizi jölesi ve krema.
    Khao lam - Buharda pişmiş pirinçten yapılıp fasulye ya da bezelye, rendeden geçirilmiş hindistan cevizi ve hindistan cevizi sütü ile karıştırılmış bir çeşit kek.
    Khao niao mamuang (Tayca: ข้าวเหนียวมะม่วง) - Tatlandırılmış yoğun hindistan cevizi sütünde pişen ve olgun mango dilimleriyle süslenen yapışkan pirinç tatlısı.
    Lot chong nam kathi (Tayca: ลอดช่องน้ำกะทิ) – Hindistan cevizi sütü arasında pandan aromalı pirinç unu eriştesi, #YÖNLENDİRME Endonezya'da meydana getirilen cendol 'un bir benzeridir.
    Ruam mit (Tayca: รวมมิตร) – Hindistan cevizi sütü içinde una bulanmış kestane, jackfruit, hint lotusu, tapyoka ve lot chong meyve karışımları.
    Sarim (Tayca: ซาหริ่ม) – Hindistan cevizi sütü içinde tatlandırılıp kırılmış buz ile servis edilen fazlaca renkli mung fasulyesi unu eriştesi.
    Sangkhaya fak thong(Tayca: สังขยาฟักทอง) - Yumurta ve hindistan cevizinden yapılıp balkabağı ile birlikte servis edilen bir çeşit muhallebi. Malezya, Endonezya ve Filipinler'deki hindistan cevizi reçeli ne benzer.
    Tako (Tayca: ตะโก) - Üsü ağacı yaprağından yapılmış kaplarda servis edilen yasemin kokulu hindistan cevizi pudingi.

İçecekler

    Cha yen (Tayca: ชาเย็น) - Buzlu Tayland çayı.
    Krating Daeng (Tayca: กระทิงแดง) - Red Bull'un da kökenini meydana getiren bir enerji içeceği.
    Oliang (Tayca: โอเลี้ยง) - Tatlı buzlu Tayland siyah kahvesi.
    Satho (Tayca: สาโท) - Isan bölgesine özgü bir pirinç şarabı.

Tayland'a has diğer alkollü içecekler içinde Mekhong viskisi, ve Sang Som sayılabilir. Tayland'da üretilen birkaç marka bira vardır. Bunlardan en tanınmış iki tanesi Singha ve Chang markalarıdır.
Böcekler
Kızarmış böcekler satılan bir sokak tezgâhı

Taylanda'da, bilhassa Isan'da ve kuzeyde belli böcekler de yenilir. Pek çok markette, yağda kızartılmış çekirgeler, cırcır böcekleri (chingrit, Tayca: จิ้งหรีด), arı larvaları, ipekböceği (non mai, Tayca: หนอนไหม), karınca yumurtaları (khai mot, Tayca: ไข่มด) ve termitler bulunabilir. Mutfaktaki yaratıcılık yemek adlarına da yansımıştır: "bambu kurdu" olarak da malum lezzetli larva çeşidine (non mai phai, Tayca: หนอนไม้ไผ่, en:Omphisa fuscidentalis)[36] görünümünden dolayı "express tren" (rot duan; Tayca: รถด่วน) denmesi gibi...

Kızgın yağda kızartıldığında çoğu böceğin patlamış mısır yahut karides şeklinde yavan bir tadı olur. Ancak kaffir limonu yaprakları, acı biber ve sarımsakla beraber kızartıldığında böcekler muhtelif içeceklerin yanında mükemmel gidecek bir lezzete kavuşurlar. Bu böceklerin yavan tadına karşıt olarak maeng da ya da maelong da na (Tayca: แมลงดานา, en:Lethocerus indicus) olgun gorgonzola peyniri şeklinde kuvvetli bir lezzete sahiptir. Bu dev su böceği nam phrik maengda denilen acı biber sosunun olmazsa olmaz malzemesidir. Karınca yumurtası ve ipekböceği benzer biçimde bazı böcekler Isan'da çorbalarda ve Kuzey Tayland'da omletlerde de kullanılmaktadır.
Tayland vejetaryen mutfağı
Taylanddaki vejetaryen restoranlarında üstünde kırmızı Tayca kişiliklerle che yazılı bu sarı tabelalar asılıdır.

Tayland'da yılda bir kez halkın bir kısmı tarafınca vejetaryen festivali kutlanmasına ve pek oldukça restoran festival boyunca vejetaryen yiyecekleri servis yapmasına rağmen normalde vejetaryen yemekleri Tayland'da rahatça bulunmaz. Örneğin bütün geleneksel Tayland körilerinde ve hemen her yemekte karides ezmesi ve balık sosu yiyeceklere tuz katmada kullanılır. Theravada budizminde vejetaryen beslenme tarzı mecbur olmadığından etli yemekler aynı zamanda Taylandlı Budist rahiplerince de yenilir. Sadece rahiplerin sırf beslenme amaçlı olarak bir hayvanı öldürmesi yasaklanmıştır.[37][38]

Hiçbir et ya da deniz mahsulü içermeyen, ek olarak keskin lezzetli sebze ve baharatlardan da arındırılmış geleneksel Tayland vejetaryen yiyecekleri ancak üzerinde kırmızı che (Tayca: เจ karakterleri bulunan sarı levhalar asılı hususi vejetaryen restoranlarında bulunabilir. Bu restoranlarda vegan tabir edilebilecek yiyecekler satılır. Hindu inanışında vejetaryenlik kabul gören bir beslenme tarzı olduğu için kalabalık bir grup sayılabilecek Taylandlı Hintler tarafından işletilen Hint restoranlarının pek çoğunda vejetaryen yemekler bulunur. Hint vejetaryen mutfağında süt ürünleri ve bal da kullanılır. Yabancı turistler tarafınca oldukça istek edilmesi yüzünden pek oldukça otel, konukevi ve restoran menülerine Tayland yemeklerinin vejetaryen versiyonarını da eklemiştir. Pesketaryenler (et olarak ancak deniz mahsulü tüketenler), ancak deniz mahsulü içeren Tayland yemekleri bol miktarda bulunduğundan pek sorun yaşamayacaklardır.[39][40][41][42][43]
Lezzet turları ve yemek kursları
Motosikletinin yanına monteli tezgâhında değişik türlerde salapao satan bir sokak satıcısı

Tayland'da lezzet turları son zamanlarda popülerlik kazanmıştır. Diğer gezim türleri arasında kendine bir yer edinmiştir. Pek oldukca şirket lezzet turları düzenlemekte ve Tayland'ı ziyaret eden pek oldukça turist oteller, konukevleri ve yiyecek okulları tarafından düzenlenen mutfak kurslarına katılmaktadır.

Tayland ekonomisi, 2019 senesinde ülkenin gayri safi yurtiçi hasılasının (GSYİH) ortalama %60'ını meydana getiren ihracata bağlıdır.[20] Tayland, Dünya Bankası'na bakılırsa 2018 yılı itibarı ile 16.316 trilyon baht (505 milyar dolar) GSYİH ile Asya'nın 8. En büyük ekonomisi olan yeni sanayileşmiş bir ülkedir.[21] 2018 yılı itibarıyla, Tayland'ın %1,06 yaklaşık enflasyonu[22] ve ülkenin GSYİH'sının %7,5'i kadar bir cari fazlası bulunmaktadır.[23] Para birimi Tayland bahtı, 2017'de en sık kullanılan 10. Para birimi olarak yer aldı.[24]

Sanayi ve hizmet sektörleri, GSYİH'nın %39,2'tepsi oluşturan eski gayri safi yurtiçi hasıladaki ana sektörlerdir. Tayland'ın tarım sektörü, GSYİH'nın %8,4'ünü oluşturmakta olup GSYİH'nın sırası ile %13,4 ve %9,8'ini oluşturan ticaret, lojistik ve yazışma sektörlerinden daha azdır. İnşaat ve madencilik sektörü, ülkenin gayri safi yurtiçi hasılasına %4,3 katkı sağlamaktadır. Diğer hizmet sektörleri (finans, öğrenim, otel ve restoran sektörleri dahil) ülkenin GSYİH'sının %24,9'unu oluşturmaktadır.[4] Telekomünikasyon ve hizmet ticareti, endüstriyel genişleme ve ekonomik rekabetin merkezleri olarak ortaya çıkmaktadır.[25]

Tayland, Endonezya'dan sonra Güneydoğu Asya'nın en büyük ikinci ekonomisidir. Bununla birlikte, 2018'de şahıs başına düşen GSYİH, Singapur, Brunei ve Malezya'dan sonrasında Güneydoğu Asya'da kişi başına düşen GSYİH'da dördüncü sırada yer almaktadır.[21] Temmuz 2018'de Tayland, Güneydoğu Asya'nın ikinci en büyüğü olan uluslararası rezervlerde 237,5 milyar Amerika doları tuttu.[26] Cari işlemler dengesi fazlası, 2018'de ülkeye 37.898 milyar ABD doları kazandırarak dünyada 10. Sırada yer almıştır.[26] Yine Tayland, Singapur'dan sonra Güneydoğu Asya'da dış tecim hacmi bakımından ikinci sırada yer almaktadır.[27]

Ülke, Dünya Bankası tarafından sosyal ve kalkınma göstergelerinde "büyük kalkınma başarı öykülerinden biri" olarak tanınmaktadır.[28] Kişi başına düşen gayri safi ulusal gelirin (GNI) 6.610 dolar[29] ve İnsani Gelişme Endeksi'nde (İGE) 83. Sırada bulunmasına rağmen, Ulusal Ekonomik ve Sosyal Kalkınma Konseyi'nin (NESDC) yeni fakirlik temel çizgisine göre ulusal zaruret sınırının altındaki insanların payı 1988'de %65,26'dan 2016'da %8,61'e düştü.[30]

Tayland, 2014'ün ilk çeyreği için yüzde bir olarak bildirilen, dünyadaki en düşük işsizlik oranlarına sahip ülkelerden biridir. Bu, nüfusun büyük bir bölümünün geçimlik tarımda yada öteki kırılgan istihdam alanlarında çalışmasından kaynaklanmaktadır.[31]
Pattaya (Thai: พัทยา, Phatthaya) Tayland'ın önemli şehirlerinden biridir. Başkent Bangkok'un yaklaşık 165 km kadar güney doğusunda ve Tayland Körfezi kıyısında yer verilmiştir. Şehir, idari bakımdan Chonburi iline bağlı olmasına rağmen, kendi kendini yöneten özel belediye statüsüne sahiptir. Kelime anlamı, "Güney Batı Munson Rüzgarı" anlamına gelmektedir.

Pattaya, adını daha sonraları Büyük Kral Taksin (King Taksin the Great) olarak anılacak Siyam Kralı Phraya Tak’dan gelmektedir. 18. Yüzyılın sonlarında (1767) eski Ayutthaya Krallığı, Burmalılar tarafınca taarruz altındayken Phraya Tak (Kral Taksin) bu bölgede oldukça iyi bir harp çıkartmış ve bölgenin adı bundan sonrasında Pattaya olarak kalmıştır.

Pattaya, 1950’lerin sonlarına kadar minik bir balıkçı köyü olarak kalmıştır. 1964'te belediyeye dönüşmüştür. Vietnam savaşına katılan Amerikan askerleri, Pattaya’yı bir dinlenme mekanı olarak kullanmaya başlayınca büyümeye adım atmıştır. 1978’de kent olmuştur.

Şehirde yaşayan, çalışan ve çoğunluğu Batı Avrupa ile Kuzey Amerika'dan gelen yabancıların istek doğurması sonucunda şehirdeki oldukça katlı yapıların sayısı artmıştır. Böylece kent, yüksek katlı yapı sayısında, ülkenin başkenti Bangkok'tan sonrasında ikinci sıraya yerleşmiştir.

Şehrin merkezi ve kalbi olarak Walking Street gösterilebilir. Walking Street şehrin gece yaşamının merkezi niteliğindedir. Burada rock, pop, hard, striptiz, gay benzer biçimde her fazlaca çeşitli eğlence mekanları ve gece kulüpleri bulunmaktadır.
İçindekiler

    1 Ulaşım
    2 Turizm
    3 İklim
    4 Dış bağlantılar

Ulaşım

Şehirdeki en ucuz ulaşım seçeneklerinden biri songthaew adı verilen pikaplarla sağlanmaktadır. Şehir içinde ulaşım için ek olarak Tuk-Tuk isminde araçlar kullanılmaktadır. Uzak Doğu ülkelerinde sık tercih edilen tuk-tuk motorsikletlerin gelişmiş bir versiyonudur. Şehre gelen turistler için ekonomik ulaşım imkânı sağlamaktadır.
Turizm

Pattaya, Tayland'ın en gözde dinlence merkezlerinden birisidir. 2005 yılında 5.4 milyon turiste ev sahipliği yapmıştır[kaynak belirtilmeli]. Son yıllarda Doğu Asya ve de Rusya'dan gelen yabancı gezgin sayısında artış yaşanmış olup Pattaya'da cinsellik turizmi mevcuttur. Tayland'ın Isan olarak malum yoksul kuzeydoğu kesiminden gelen kızlar Pattaya seks turizminde çalışmaktadırlar.

Pattaya, 2015 verilerine gore 2000 otel ve 136,000 odaya haizdir.
İklim
Pattaya, Kasım-Şubat içinde sıcak ve kuru bir iklime haizdir. Mart-Mayıs arası sıcak ve nemlidir. Haziran’dan Ekim’e kadar olan zamanlarda ise yağmurludur.

Thailand[a] (/ˈtaɪlænd, ˈtaɪlənd/TY-land, TY-lənd), generally known as Siam[b][11][12] (/saɪˈæm, ˈsaɪæm/) and formally the Kingdom of Thailand, is a country in Southeast Asia spreading over 513,120 square kilometers (198,120 sq mi), with a populace of just about 70 million.[6] It is lined toward the north by Myanmar and Laos, toward the east by Laos and Cambodia, toward the south by the Gulf of Thailand and Malaysia, and toward the west by the Andaman Sea and Myanmar. Thailand additionally shares oceanic lines with Vietnam toward the southeast, and Indonesia and India toward the southwest. Thailand has encountered various upsets and military fascisms. From 2014 to 2019 it was officially under military rule, until the military presented another constitution and held races which laid out the structure of a parliamentary sacred government. Practically speaking, nonetheless, primary benefits in the constitution have guaranteed the tactical's hang on power.[5] Bangkok is the country's capital and biggest city.

Tai people groups moved from southwestern China to central area Southeast Asia from the eleventh hundred years. Indianised realms, for example, the Mon, Khmer Empire and Malay states governed the area, contending with Thai states, for example, the Kingdoms of Ngoenyang, Sukhothai, Lan Na and Ayutthaya, which likewise equaled one another. European contact started in 1511 with a Portuguese conciliatory mission to Ayutthaya, which turned into a local power before the finish of the fifteenth hundred years. Ayutthaya arrived at its top during cosmopolitan Narai's rule, progressively declining from that point until being at last annihilated in the Burmese-Siamese War. Taksin immediately reunified the divided domain and laid out the brief Thonburi Kingdom. He was prevailed in 1782 by Buddha Yodfa Chulaloke, the principal ruler of the ongoing Chakri administration.

All through the time of Western colonialism in Asia, Siam stayed the main country in the area to keep away from colonization by unfamiliar powers, in spite of the fact that it was frequently compelled to surrender a both area, exchange and lawful concessions inconsistent treaties.[13] The Siamese arrangement of government was incorporated and changed into a cutting edge unitary outright government in the rule of Chulalongkorn. In World War I, Siam favored the Allies, a political choice made to change the inconsistent settlements. Following a bloodless transformation in 1932, it turned into a sacred government and changed its true name to Thailand, which was a partner of Japan in World War II. In the last part of the 1950s, a tactical overthrow under Field Marshal Sarit Thanarat resuscitated the government's generally persuasive job in legislative issues. Thailand turned into a significant partner of the United States, and played an enemy of socialist job in the locale as an individual from the bombed SEATO, however beginning around 1975, had looked to further develop relations with Communist China and Thailand's neighbors.

Aside from a concise time of parliamentary vote based system during the 1970s, Thailand has occasionally shifted back and forth among a majority rule government and military rule. Since the 2000s, Thailand has been trapped in a progression of harsh political struggle among allies and rivals of Thaksin Shinawatra, which finished in two overthrows (in 2006 and 2014), alongside the foundation of its ongoing constitution and continuous favorable to a vote based system fights that started in 2020. Since the 2019 Thai general political race, Thailand's ostensibly fair government has been driven by Prayut Chan-o-cha, a traditionalist who was the previous president of the Royal Thai Army that started the 2014 Thai overthrow d'état.[14]

Thailand is a center power in worldwide issues and an establishing individual from ASEAN, and positions high in the Human Development Index. It has the second-biggest economy in Southeast Asia and the 22nd-biggest on the planet by PPP. Thailand is named a recently industrialized economy, with assembling, farming, and the travel industry as driving sectors.[15][16]
Contents

    1 Etymology
    2 History
        2.1 Prehistory
        2.2 Early states and Sukhothai Kingdom
        2.3 Ayutthaya Kingdom
        2.4 Thonburi Kingdom
        2.5 Modernisation and centralisation
        2.6 Constitutional government, World War II and Cold War
        2.7 Contemporary history
    3 Geography
        3.1 Climate
        3.2 Environment and natural life
    4 Politics
        4.1 Administrative divisions
        4.2 Foreign relations
        4.3 Armed powers
    5 Economy
        5.1 Recent financial history
        5.2 Income, destitution and abundance
        5.3 Exports and assembling
        5.4 Tourism
        5.5 Agriculture and normal assets
        5.6 Informal economy
        5.7 Science and innovation
    6 Infrastructure
        6.1 Transportation
        6.2 Energy
    7 Demographics
        7.1 Ethnic gatherings
        7.2 Population communities
        7.3 Language
        7.4 Religion
        7.5 Education
        7.6 Health
    8 Culture
        8.1 Art
        8.2 Architecture
        8.3 Literature
        8.4 Music and dance
        8.5 Entertainment
        8.6 Cuisine
        8.7 Units of estimation
        8.8 Sports
    9 See moreover
    10 Notes
    11 References
    12 Further perusing
    13 External connections

Historical underpinnings

Thailand,[c] authoritatively the Kingdom of Thailand,[d] was previously known as the exonym Siam[e] by outcasts before 1949. As per George Cœdès, the word Thai (ไทย) signifies 'free man' in the Thai language, "separating the Thai from the locals enveloped in Thai society as serfs".[18]: 197 According to Chit Phumisak, Thai (ไท) just signifies 'individuals' or 'person', his examination shows that a few provincial regions utilized "Thai" rather than the typical Thai word khon (คน) for people.[19] According to Michel Ferlus, the ethnonyms Thai-Tai (or Thay-Tay) would have developed from the etymon *k(ə)ri: 'human being'.[f][21]

Thais frequently allude to their nation utilizing the courteous structure prathet (Thai: ประเทศไทย), they additionally utilize the more casual term mueang (Thai: เมืองไทย) or essentially Thai; the word mueang, obsoletely alluding to a city-state, is normally used to allude to a city or town as the focal point of a locale. Ratcha Anachak (Thai: ราชอาณาจักรไทย) signifies 'realm of Thailand' or 'realm of Thai'. Etymologically, its parts are: ratcha (Sanskrit: राजन्, rājan, 'ruler, illustrious, domain'); - ana-(Pali āṇā 'authority, order, power', itself from the Sanskrit आज्ञा, ājñā, of a similar significance) - chak (from Sanskrit चक्र cakra-'wheel', an image of force and rule). The Thai National Anthem (Thai: เพลงชาติ), composed by Luang Saranupraphan during the enthusiastic 1930s, alludes to the Thai country as prathet (Thai: ประเทศไทย). The main line of the public song of devotion is: prathet thai ruam lueat nuea visit chuea (Thai: ประเทศไทยรวมเลือดเนื้อชาติเชื้อไทย), 'Thailand is the solidarity of Thai flesh'.

The previous name Siam might have begun from Sanskrit श्याम (śyāma, 'dark')[19] or Mon ရာမည (rhmañña, 'stranger').[citation needed] The names Shan and A-hom appear to be variations of a similar word. The word Śyâma is conceivably not its starting point, but rather a learned and fake distortion.[clarification needed][22] Another hypothesis is the name gets from the Chinese calling this locale 'Xian'[g][23]: 8 A further chance is that Mon-talking people groups moving south called themselves syem as do the autochthonous Mon-Khmer-talking occupants of the Malay Peninsula.[citation needed]
SPPM Mongkut Rex Siamensium, King Mongkut's mark

The mark of King Mongkut (r. 1851-1868) peruses SPPM (Somdet Phra Poramenthra Maha) Mongkut Rex Siamensium (Mongkut, King of the Siamese), and the utilization of the name in the principal worldwide Bowring Treaty giving the name Siam official status until 24 June 1939 when it was changed to "Thailand".[24] Thailand was renamed Siam from 1946 to 1948, after which it again returned to "Thailand".
History
Principle article: History of Thailand
Ancient times
Principle article: Prehistoric Thailand
See moreover: History of Thailand and Tai people groups
Map showing geographic dispersion of Tai-Kadai etymological family. Bolts address general example of the relocation of Tai-talking clans along the streams and over the lower passes.[25]: 27

There is proof of constant human residence in present-day Thailand from 20,000 years prior to the present day.[26]: 4 The earliest proof of rice developing is dated at 2,000 BCE.[25]: 4 Bronze seemed around 1,250-1,000 BCE.[25]: 4 The site of Ban Chiang in upper east Thailand right now positions as the earliest known focus of copper and bronze creation in Southeast Asia.[27] Iron showed up around 500 BCE.[25]: 5 The Kingdom of Funan was the first and most remarkable Southeast Asian realm at that point (second century BCE).[26]: 5 The Mon public laid out the territories of Dvaravati and Kingdom of Hariphunchai in the sixth hundred years. The Khmer public laid out the Khmer domain, focused in Angkor, in the ninth century.[26]: 7 Tambralinga, a Malay state controlling exchange through the Malacca Strait, rose in the tenth century.[26]: 5 The Indochina landmass was intensely impacted by the way of life and religions of India from the hour of the Kingdom of Funan to that of the Khmer Empire.[28]

The Thai public are of the Tai ethnic gathering, described by normal semantic roots.[29]: 2 Chinese accounts first notice the Tai people groups in the sixth century BCE. While there are numerous suspicions in regards to the beginning of Tai people groups, David K. Wyatt, a student of history of Thailand, contended that their precursors which at the present occupy Laos, Thailand, Myanmar, India, and China came from the Điện Biên Phủ region between the fifth and the eighth century.